Lần khám răng định kỳ đầu tiên nên được thực hiện khi trẻ 1 tuổi hoặc khi răng đầu tiên mọc. Các lần khám tiếp theo nên được thực hiện mỗi 6 tháng hoặc bất cứ khi nào có triệu chứng. Đối với những người có nguy cơ mắc bệnh răng miệng cao hơn do nhiều yếu tố khác nhau (ví dụ: chế độ ăn gây sâu răng, 3 tổn thương sâu răng trở lên hoặc phục hồi trong 36 tháng qua, nhu cầu chăm sóc sức khỏe đặc biệt, khô miệng), có thể cần khoảng thời gian ngắn hơn giữa các lần đánh giá. Khám miệng là một phần của khám toàn thân nói chung. Các dấu hiệu ở miệng trong nhiều bệnh toàn thân là duy nhất, đôi khi mang tính bệnh lý và có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh (xem bảng Các dấu hiệu ở miệng trong các bệnh lý toàn thân). Ung thư miệng có thể được phát hiện ở giai đoạn sớm.
(Xem thêm phần Giới thiệu về bệnh nhân nha khoa.)
Tiền sử ở bệnh nhân nha khoa
Các triệu chứng nha khoa quan trọng bao gồm chảy máu, đau, lệch lạc khớp cắn, tăng sinh mới, dị cảm, và các vấn đề khi ăn nhai (xem bảng Một số triệu chứng răng miệng và nguyên nhân có thể xảy ra); các triệu chứng nha khoa kéo dài có thể làm giảm lượng ăn uống, dẫn đến giảm cân. Thông tin chung bao gồm việc sử dụng rượu hoặc thuốc lá (cũng là hai yếu tố nguy cơ chính đối với ung thư đầu và cổ) và các triệu chứng toàn thân, như sốt và giảm cân.
Một số triệu chứng miệng và nguyên nhân có thể
Triệu chứng | Nguyên nhân |
|---|---|
Chảy máu hoặc đau khi đánh răng (hay gặp) | Viêm lợi loét hoại tử cấp tính hoại tử (hiếm gặp) Viêm lợi (rất hay gặp) |
Đau tai có liên quan (khá phổ biến) | Vạt nướu bị viêm xung quanh răng hàm thứ ba hàm dưới mọc một phần (viêm quanh thân răng) Viêm xương cục bộ (ổ răng khô) sau khi nhổ răng hàm lớn hàm dưới |
Đau mặt, đầu hoặc cổ (không phổ biến, ngoại trừ khi dụng cụ nha khoa không vừa vặn hoặc bệnh lý ở khớp thái dương hàm) | Hội chứng Eagle† Nhiễm trùng Các tổn thương kín do nhiễm trùng kị khí lan truyền đến xương Dụng cụ nha khoa không phù hợp Sự co thắt của các cơ nhai |
Chứng tê hoặc dị cảm mặt (hiếm gặp, ngoại trừ khi đột quỵ) | U xoang hàm hoặc u mũi hầu U cuống não Nhổ răng hàm lớn hàm dưới gây tổn thương dây thần kinh răng dưới‡ U miệng (hiếm gặp) Đột quỵ Nhiễm virut (liệt dây thần kinh mặt) |
Mỏi khi nhai (hiếm, ngoại trừ với răng giả không chính xác) | Rối loạn cơ hoặc thần kinh cơ bẩm sinh (ở người trẻ tuổi) Chứng nhược cơ (triệu chứng chủ yếu) Hàm răng giả có khớp cắn không tốt (ở người cao tuổi) |
Đau cơ nhai hoặc khập khễnh hàm (hiếm gặp) | |
Giảm cân (khá phổ biến) | Dụng cụ nha khoa không phù hợp Răng quá lung lay, quá ít hoặc đau răng |
* Biểu hiện đầu tiên có thể là lợi dễ chảy máu. | |
† Mỏm trâm quá dài hoặc dây chằng trâm móng bị cốt hóa, gây đau khi quay đầu. | |
‡ Có thể gây dị cảm môi dưới. | |
Khám thực thể bệnh nhân nha khoa
Để khám tốt cần có ánh sáng tốt, cây đè lưỡi, găng tay, và một miếng gạc. Hàm giả toàn bộ hoặc hàm giả từng phần được tháo ra để có thể nhìn thấy các mô mềm bên dưới.
Khuôn mặt
© Springer Science+Business Media
Người khám ban đầu nhìn vào mặt để tìm sự mất cân đối, khối u và các tổn thương da. Sự mất cân xứng nhẹ trên khuôn mặt là phổ biến, nhưng sự mất cân xứng rõ ràng có thể cho thấy một bất thường bên dưới, có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải (xem bảng Một số rối loạn của vùng miệng theo vị trí xâm lấn chiếm ưu thế).
Một số rối loạn của vùng miệng phân theo vị trí gặp
Vùng | Rối loạn hoặc tổn thương | Mô tả |
|---|---|---|
Môi | Teo quang hóa | Niêm mạc mỏng bị teo với các vùng loét; dẫn đến tạo khối tân sinh |
Sưng cấp tính | ||
Viêm mép (chốc méo) | Nứt ở các góc miệng, thường có chết lột | |
Viêm tuyến môi | Các tuyến má hình nốt sưng to với các ống dẫn tiết ra, viêm giãn rộng; đôi khi bị lộn ra, đôi môi phì đại | |
Viêm môi dạng u hạt | Môi sưng phồng, chủ yếu là môi dưới | |
Nhiều mụn phồng vỡ nhanh, để lại vết loét xuất huyết; bao gồm Hội chứng Stevens-Johnson | ||
Viêm môi tróc vẩy | Tình trạng bong mãn tính của tế bào niêm mạc ở bề mặt | |
Một khối u biểu mô phá huỷ cục bộ được cho là có dạng ung thư tế bào vảy, thường hồi quy tự phát | ||
Các đốm melanin màu nâu đen, với bệnh polip dạ dày-ruột | ||
herpes simplex thứ phát (cảm lạnh) | Mụn nước ngắn ngày (≤ 1 ngày) tiếp theo là vết loét nhỏ gây đau (≤ 10 ngày) có ranh giới đỏ son (thường gặp) | |
Verruca vulgaris (mụn cơm) | Bề mặt đá cuội | |
Niêm mạc miệng | Bỏng aspirin | Vùng màu trắng, đau; khi lau sạch đi thì bộc lộ khu vực bị viêm |
Hạt Fordyce | Các chấm màu kem có đường kính 1 mm; lành tính; các tuyến bã lạc chỗ | |
Các mụn nước nhỏ loét; do nhiễm coxsackievirus ở trẻ nhỏ; tình trạng nhẹ | ||
Các mụn nước ở phía sau miệng | ||
U sợi kích thích | Bề mặt mịn, hình vòm, không có cuống | |
Đồi Koplik | Những mảng màu trắng nhạt, xám có viền màu đỏ gần lỗ ống tuyến mang tai; triệu chứng báo hiệu bệnh sởi | |
Linea alba | Đường màu trắng mỏng, thường có ở cả hai bên, ngang mức của mặt phẳng nhai; lành tính | |
Tổn thương do thuốc lá không khói | Gấp nếp trắng hoặc xám; thường là sau môi dưới; có xu hướng trở thành ung thư miệng | |
Carcinoma mụn cơm | Phát triển chậm, lồi ra ngoài, thường biệt hóa tốt; tại nơi dùng thuốc hít; di căn bất thường, xảy ra muộn | |
Bớp xốp trắng | Những nếp gấp dày màu trắng có thể gặp trên hầu hết niêm mạc miệng ngoại trừ lợi; lành tính | |
Vòm miệng | U hạt wegener (trước đây là u hạt Wegener) | U hạt đường giữa gây chết người, phá hủy xương và tạo mảnh xương mục, và thủng |
Các đốm xuất huyết ở ranh giới giữa vòm miệng cứng và vòm miệng mềm | ||
Các đốm màu đỏ đến tím không đau tiến triển đến các nốt nhú gây đau | ||
Dị sản hoạt tử tuyến nước bọt | Vết loét lớn, phát triển nhanh, thường không đau; xuất hiện rất ác tính; hồi phục một cách tự nhiên trong 1-3 tháng | |
Tăng sản gai có viêm | Mô đỏ, mô xốp, tạo thành bởi các nếp gấp mô sợi; kết cấu mịn như nhung; lành tính; xuất hiện ở dưới răng giả được làm không khít sát | |
Vòm miệng của người hút tẩu (viêm miệng nicotin) | Các vùng đốm xuất huyết đỏ là ống thoát của các tuyến nước bọt phụ, đặc biệt là các đốm đỏ bao quanh bởi bạch sản (thường nặng và lành tính) | |
Herpes simplex thứ phát | Các nốt nhú nhỏ nhanh chóng kết hợp thành một loạt các vết loét (hiếm gặp) | |
Tăng trưởng xương quá mạnh ở đường giữa; lành tính | ||
Lưỡi và sàn miệng | Dính lưỡi | Lưỡi không thể thè ra; khó phát âm Lợi bị kéo ra bởi phanh lưỡi |
Nang bạch huyết biểu mô lành tính | Nốt màu vàng ở phần bụng của lưỡi hoặc phía trước sàn miệng | |
Viêm lưỡi di chuyển lành tính (lưỡi bản đồ, lưỡi loang) | Các bề mặt nền thay đổi như tăng sừng hóa và ban đỏ ở lưng lưỡi và các bờ viền; các nhú chỉ bong tróc tạo hình thoa không đều, thường với vùng trung tâm bị viêm và ranh giới màu trắng hoặc vàng | |
Nang da | Sưng ở sàn miệng | |
Lưỡi to (macroglossia) | To khu trú hoặc to toàn bộ tùy thuộc vào số lượng răng bị mất; các răng liền kề có thể in dấu vào lưỡi; lưỡi to ở phía sau có liên quan tới chứng ngừng thở tắc nghẽn khi ngủ và chứng ngáy ngủ | |
Lưỡi nứt | Rãnh sâu ở các vùng bên và lưng lưỡi | |
Viêm lưỡi | Lưỡi đỏ, đau; thường là biểu hiện thứ phát của một tình trạng khác, do dị ứng, hoặc tự phát | |
Có các nhú chỉ đen và dài | ||
Linea alba | Đường màu trắng mỏng trên mép lưỡi, thường là hai bên | |
Hạch giáp lưỡi | Khối hạch có bề mặt nhẵn của các nang mô tuyến giáp, ở phần sau cùng của lưng lưỡi, thường ở đường giữa | |
Sưng đau và căng ở dưới lưỡi do nhiễm trùng răng miệng; có thể làm tổn thương đường thở do lưỡi bị đẩy lên trên và ra sau | ||
Viêm lưỡi giữa hình trám | Thường là dải đỏ ở giữa lưỡi, không có nhú; không có triệu chứng | |
U thần kinh đệm | Sự sưng kéo dài, đôi khi tại vị trí chấn thương trước đó; có thể gây đau | |
Lưỡi mượt, nhợt nhạt, thường cùng với đau hoặc nóng lưỡi | ||
U nang nhái | Nhuyễn thể lớn xâm nhập vào cơ hàm móng; có thể thâm nhập sâu vào cổ; sưng sàn miệng | |
Nang rò giáp lưỡi | Khối sưng nề ở đường giữa nhô lên trên khi thè lưỡi | |
Vết loét trên lưng lưỡi (nhẹ), hạch cổ | ||
Các tuyến nước bọt | Tổn thương hạch biểu mô lành tính (bệnh Mikulicz) | Sự mở rộng của tuyến nước bọt một hoặc hai bên; thường cùng với sự khô miệng và khô mắt |
Sưng, thường đau; lành tính | ||
Sưng (ví dụ ở sàn miệng) tăng lên trong lúc ăn hoặc khi được đề nghị một món chua | ||
Bệnh hệ thống gây ra màng nhầy khô | ||
Khô miệng; thường thứ phát sau dùng thuốc | ||
Các loại khác | Tổn thương mụn nước loét lan rộng; luôn nằm ở lợi; các vị trí khác có thể địa điểm khác có thể liên quan; thường ở trẻ nhỏ | |
Nhiều vết loét miệng tương tự như viêm miệng dị ứng | ||
Loét miệng, viêm miệng áp tơ tái phát | Các vết loét nhỏ gây đau (loét miệng) hoặc các vết loét lớn có sẹo gây đau (viêm miệng áp tơ tái phát) | |
Các nốt phồng vỡ nhanh, để lại vết loét; tổn thương mắt phát triển sau tổn thương miệng; gặp ở trên niêm mạc sống hàm và tiền đình | ||
Mụn cóc lây truyền qua đường sinh dục tạo thành các búi có hình súp lơ | ||
Chứng loạn sừng | Xảy ra với chứng hồng sản (đỏ), bạch sản (mảng trắng trên màng nhầy mà không lấy đi được), và các tổn thương hỗn hợp đỏ và trắng; tiền ung thư | |
Các tổn thương màu tím đến đỏ sẫm, tương tự như vết bẩn rượu vang ngọt; lành tính | ||
Các mạch máu giãn nở cục bộ | ||
Ban hình lưới (dải Wickham), đôi khi trợt; có thể trở nên ác tính; phổ biến nhất ở niêm mạc miệng, mặt bên lưỡi | ||
Sựng nề hoặc đổi màu cục bộ; lành tính; hay gặp ở lưỡi | ||
Bọc niêm dịch (nang nhày ứ dịch) | Nốt mềm do tuyến nước bọt bị chấn thương; khi nằm nông thì được bao phủ bởi lớp biểu mô mỏng; có màu xanh; hay gặp ở môi và sàn miệng | |
Cam tẩu mã | Túi nhỏ hoặc vết loét nhanh chóng phát triển và trở thành hoại tử | |
Các bọng nhỏ màu vàng, căng; có thể kéo dài vài ngày trước khi vỡ; hay gặp nhất ở tiền đình và niêm mạc xương ổ răng | ||
Các bọng vỡ nhanh, để lại vết loét; có thể gây tử vong nếu không được điều trị | ||
Săng (đốm đỏ phát triển nhanh chóng thành một vết loét không đau với lớp vảy huyết thanh), lốm đốm nhầy, gôm |
© Springer Science+Business Media
Răng
Răng được khám về hình dạng, sự sắp xếp, khiếm khuyết, độ di động, màu sắc, và sự hiện diện của mảng bám, chất trắng (vi khuẩn đã chết, mảnh vụn thức ăn, tế bào biểu mô bị bong), và vôi răng (cao răng).
Răng được gõ nhẹ nhàng bằng cây đè lưỡi hoặc cán gương khám để đánh giá mức độ đau (độ nhạy cảm khi gõ). Nhạy cảm khi gõ hướng đến sâu răng gây hoại tử tủy với áp xe quanh cuống hoặc bệnh quanh răng nặng. Sự nhạy cảm khi gõ hoặc đau khi cắn cũng có thể là chỉ dấu là răng bị nứt từng phần (gãy cành tươi). Sự nhạy cảm khi gõ ở nhiều răng hàm trên liền nhau có thể là do viêm xoang hàm trên. Sự căng khi sờ quanh chóp răng có thể là dấu hiệu của áp xe.
Răng lung lay thường là dấu hiệu của bệnh quanh răng nặng nhưng cũng có thể do tật nghiến răng (nghiến hoặc mài mòn răng) hoặc chấn thương làm tổn thương tổ chức quanh răng. Hiếm khi, răng bị lung lay do xương ổ răng bị tiêu bởi một cấu trúc bên dưới (ví dụ, u men, u hạt ưa eosin). Nghi ngờ khối u hoặc nguyên nhân toàn thân gây mất xương ổ răng (ví dụ: đái tháo đường, cường cận giáp, loãng xương, hội chứng Cushing) khi răng lung lay và không có mảng bám nặng và vôi răng.
Cao răng là sự khoáng hóa của mảng bám vi khuẩn - kết tủa của vi khuẩn, lượng thức ăn dư, nước bọt và chất nhầy với muối canxi và phosphate. Sau khi làm sạch răng, lớp phủ mucopolysaccharide (màng mỏng) lắng đọng gần như ngay lập tức. Sau khoảng 24 giờ, vi khuẩn xâm thực biến màng mỏng thành mảng bám. Sau khoảng 72 giờ, mảng bám sẽ bắt đầu canxi hóa, trở thành cao răng. Cao răng tích tụ nhiều nhất ở mặt lưỡi (mặt trong) của răng hàm dưới gần miệng ống tuyến nước bọt dưới hàm và dưới lưỡi (ống Wharton) và ở mặt ngoài (má) của răng hàm lớn hàm trên gần ống tuyến nước bọt mang tai (ống Stensen).
Sâu (sâu răng) đầu tiên xuất hiện dưới dạng các đốm trắng/khiếm khuyết trên men răng do quá trình khử khoáng. Tiến triển của sâu răng dẫn đến tổn thương tạo hốc. Tái khoáng hóa đốm trắng, thường sử dụng hợp chất florua hoặc canxi photphat, giúp phục hồi các khiếm khuyết về men răng.
Mòn răng có thể là do tiếp xúc với axit dạ dày do trào ngược dạ dày thực quản nặng (ăn mòn), tác động cơ học (tiêu hao hoặc mài mòn) do nghiến răng hoặc mão sứ cọ xát với men răng đối diện (sứ cứng hơn men răng) hoặc lão hóa. Mòn khiến việc nhai kém hiệu quả và khiến các răng không sâu răng trở nên nhạy cảm khi men răng bị bào mòn làm lộ ngà răng bên dưới. Ngà nhạy cảm với sự tiếp xúc và thay đổi nhiệt độ. Nha sĩ có thể làm giảm độ nhạy cảm của răng hoặc phục hình lại cấu trúc giải phẫu bằng cách làm chụp hoặc onlay trên nhưng răng bị mòn nhiều. Trong những trường hợp chân răng nhạy cảm nhẹ, chân răng bị lộ có thể được làm giảm mẫn cảm bằng florua, bạc diamine florua hoặc kali nitrat hoặc các chất kết dính ngà răng.
Răng bị biến dạng có thể do rối loạn trong quá trình phát triển hoặc rối loạn nội tiết. Trong hội chứng Down, răng nhỏ, đôi khi không có răng cửa bên hoặc răng tiền hàm và răng cửa hàm dưới hình nón. Ở bệnh giang mai bẩm sinh, các răng cửa có thể nhỏ ở 1/3 răng cửa, tạo thành hình chốt hoặc hình tuốc nơ vít với một rãnh ở giữa rìa cắn (răng cửa Hutchinson) và răng hàm lớn thứ nhất nhỏ, bề mặt nhai nhỏ và nhám, men răng chia thùy, thường giảm sản (răng hàm dâu tằm). Trong loạn sản ngoại bì, bệnh nhân không có răng hoặc răng hình chóp, vì thế cần đeo hàm giả ngay từ nhỏ.
Hình thành ngà răng không hoàn hảo, một rối loạn do gen trội trên nhiễm sắc thể thường, gây ra ngà răng bất thường có màu nâu xanh xỉn và trắng đục và không đủ đệm men răng bên trên. Các răng như vậy không thể chịu được lực cắn và sẽ mòn rất nhanh.
Những người bị thiếu hụt hormone tăng trưởng hoặc bị suy tuyến cận giáp bẩm sinh có chân răng nhỏ; những người bị chứng khổng lồ có chân răng lớn. Bệnh to cực chi gây ra tình trạng dư thừa xi măng ở chân răng cũng như khiến hàm bị to ra, do đó các răng có thể trở nên cách xa nhau. Bệnh to đầu chi cũng có thể gây ra cắn hở, răng cửa hàm trên và hàm dưới không tiếp xúc khi ngậm miệng.
Răng cửa bên nhỏ bẩm sinh gặp khi không có bệnh hệ thống. Không có răng bẩm sinh phổ biến nhất là răng hàm thứ ba, tiếp theo là răng cửa bên hàm trên và răng hàm nhỏ thứ hai hàm dưới.
Khiếm khuyết về màu răng cần phân biệt với răng vàng hoặc răng tối màu do sắc tố từ thức ăn, do tuổi, và phổ biến nhất là do hút thuốc. Răng có thể có màu xám do tủy hoại tử, thường do sâu răng lan vào tủy hoặc do lắng đọng hemosiderin ở ngà sau chấn thương, với tủy hoại tử hoặc không.
Răng của trẻ bị sậm màu đáng kể và vĩnh viễn sau khi mẹ sử dụng tetracycline trong thời gian ngắn trong nửa sau của thai kỳ hoặc do trẻ trong quá trình hình thành răng (phát triển răng), đặc biệt là tình trạng vôi hóa thân răng, kéo dài đến 9 tuổi. Tetracycline hiếm khi gây ra sự đổi màu vĩnh viễn đối với các răng đã phát triển hoàn chỉnh ở người lớn. Tuy nhiên, minocycline làm tối màu xương, có thể nhìn thấy trong miệng nếu lợi và niêm mạc mỏng. Các răng tổn thương phát ra các màu khác nhau dưới ánh sáng tia cực tím tương ứng với các loại tetracycline bệnh nhân sử dụng.
Trong bệnh rối loạn chuyển hóa porphyrin bẩm sinh, cả răng sữa và răng vĩnh viễn đều có thể đổi màu đỏ hoặc nâu nhưng luôn phát huỳnh quang màu đỏ do sắc tố lắng đọng trong ngà răng. Tăng bilirubin máu bẩm sinh khiến răng bị đổi màu vàng.
Răng có thể được làm trắng (xem bảng Thủ thuật làm trắng răng).
Các thủ thuật làm trắng răng
Thực hiện bởi | Thành phần | Bình luận |
|---|---|---|
Bác sĩ nha khoa | ||
Trong phòng mạch | Hydrogen peroxit nồng độ cao được áp lên răng, sau đó chiếu ánh sáng hoặc laser | Rất hiệu quả Lợi, da và mắt phải được bảo vệ |
Bệnh nhân | ||
Ở nhà | 10% carbamide peroxide (trở thành 3,5% hydrogen peroxide khi sử dụng) và chất làm đặc có chứa chất đồng trùng hợp của axit acrylic liên kết ngang với polyalkenyl polyether được thêm vào khay tùy chỉnh | Rất hiệu quả |
Bệnh nhân (sản phẩm tự sử dụng được) | ||
Miếng dán tẩy trắng thương mại | Chứa carbamide peroxide | Rất hiệu quả |
Kem đánh răng có tác dụng tẩy trắng | Thường chứa carbamide hoặc hydrogen peroxide | Hiệu quả vừa phải |
Sơn phủ làm trắng | Thường chứa titanium dioxide | Không hiệu quả lắm |
Những khiếm khuyết về men răng có thể do bệnh còi xương gây ra, dẫn đến lớp men răng thô ráp, không đều. Bất cứ bệnh sốt kéo dài nào trong suốt quá trình hình thành răng cũng có thể gây ra một vùng men răng hẹp, trắng rỗ tồn tại vĩnh viễn hoặc đơn giản chỉ là vùng đổi màu trắng thấy sau khi răng mọc. Do đó, tuổi mà bệnh xảy ra và thời gian kéo dài có thể được ước tính bằng vị trí và chiều cao của dải trắng.
Rỗ men răng cũng xảy ra ở bệnh xơ cứng củ phức tạp và hội chứng Angelman. Hình thành men bất toàn, một bệnh do gen trội trên nhiễm sắc thể thường, gây ra tình trạng giảm sản men răng nặng. Nôn ói mạn tính và trào ngược dạ dày thực quản có thể làm mất canxi thân răng, chủ yếu là bề mặt lưỡi của răng trước hàm trên.
Hít cocaine trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng mất răng trên diện rộng vì thuốc phân ly trong nước bọt thành bazơ và axit clohydric. Việc sử dụng methamphetamine trong thời gian dài gây ra chứng khô miệng, làm tăng đáng kể tình trạng sâu răng nặng và viêm nha chu (“miệng methamphetamine”).
Những người bơi lội dành nhiều thời gian trong bể chứa nhiều clo có thể bị mất men răng ở mặt ngoài/mặt ngoài của răng, đặc biệt là răng cửa hàm trên, răng nanh và răng hàm nhỏ thứ nhất. Nếu thêm natri cacbonat vào nước bể bơi để điều chỉnh độ pH, thì có thể gây ra răng màu nâu nhưng có thể được làm sạch bởi nha sĩ.
Nhiễm fluor là tình trạng đổi màu men răng có thể phát triển ở trẻ uống nước có chứa > 1,5 ppm fluoride trong quá trình phát triển răng. Nhiễm fluor phụ thuộc vào lượng fluor hấp thụ và lứa tuổi của trẻ khi bị phơi nhiễm. Men răng thay đổi từ các vùng trắng đục không đều đến cả thân răng có màu nâu sẫm với bề mặt gồ ghề. Các răng này có khả năng kháng sâu răng cao.
Miệng và khoang miệng
Sờ khám môi. Khi miệng của bệnh nhân mở ra, niêm mạc miệng và tiền đình được kiểm tra bằng cây đè lưỡi; sau đó là kiểm tra vòm miệng cứng và mềm, lưỡi gà, và họng miệng. Bệnh nhân được yêu cầu đưa lưỡi càng xa càng tốt, bộc lộ lưng lưỡi và đưa lưỡi sang hai bên tối đa có thể để có thể nhìn thấy được phía bên sau. Nếu một bệnh nhân không thể đưa lưỡi đủ xa để có thể bộc lộ các nhú đài, thì bác sĩ phải đặt gạc vào lưỡi để kéo nó ra. Sau đó, nâng lưỡi lên để xem mặt lưng lưỡi và sàn miệng. Kiểm tra răng và lợi.
Cần chú ý đến sự phân bố bất thường của niêm mạc sừng hóa và không sừng hóa trong miệng. Mô sừng hóa xuất hiện trên vùng không sừng hóa và có màu trắng. Tình trạng bất thường này, được gọi là bạch sản, cần phải sinh thiết vì nó có thể là ung thư hoặc tiền ung thư. Tuy nhiên, đáng lo ngại hơn là các vùng niêm mạc mỏng hơn. Những vùng màu đỏ này, được gọi là hồng sản, nếu tồn tại ít nhất 2 tuần, đặc biệt là ở bụng lưỡi và sàn miệng, gợi ý chứng loạn sản, ung thư biểu mô tại chỗ hoặc ung thư tế bào vảy ở miệng.
Bác sĩ đeo găng tay, sờ tiền đình và sàn miệng, bao gồm cả tuyến dưới lưỡi và tuyến dưới hàm. Để thăm khám được thoải mái hơn, bác sĩ yêu cầu bệnh nhân thư giãn miệng, chỉ giữ miệng mở rộng đủ để khám.
Khớp thái dương hàm
Khớp thái dương hàm (TMJ) được thăm khám bằng cách xem chuyển động hàm khi há miệng và sờ nắn chỏm lồi cầu ở vị trí ngay trước ống tai ngoài. Sau đó, người khám đặt các ngón tay út của họ vào ống tai ngoài với các miếng đệm của các đầu ngón tay đẩy nhẹ ra phía trước trong khi bệnh nhân liên tục mở rộng và sau đó đóng lại. Bệnh nhân cũng có thể há rộng miệng thoải mái đủ để đặt 3 khoát ngón tay của mình theo chiều dọc giữa các răng cửa (thường từ 4 đến 5 cm).
Khít hàm, không thể mở miệng, có thể chỉ ra bệnh thái dương hàm (nguyên nhân phổ biến nhất), viêm màng ngoài tim, xơ cứng hệ thống, viêm khớp, cứng khớp TMJ, trật khớp thái dương hàm, uốn ván hoặc áp xe quanh amiđan. Miệng há rộng bất thường có thể do trật khớp nhẹ hoặc hội chứng Ehlers-Danlos loại III.
Xét nghiệm ở bệnh nhân nha khoa
Đối với một bệnh nhân mới hoặc bệnh nhân cần được chăm sóc tăng cường, nha sĩ sẽ chụp một loạt phim x-quang nha khoa. Loạt phim này bao gồm 14 đến 16 phim cận chóp hiển thị chân răng và xương cùng với 4 phim cánh cắn để phát hiện sâu răng sớm ở kẽ các răng sau. Các kỹ thuật hiện đại cho phép giảm sự phơi nhiễm bức xạ ở mức gần như không đáng kể.
Các bệnh nhân có nguy cơ sâu răng cao (ví dụ: những người có sâu răng phát hiện trong quá trình khám lâm sàng, có nhiều phục hồi, hoặc bị sâu răng tái phát trên răng đã phục hồi trước đó) nên được chụp X-quang cánh cắn mỗi 6-12 tháng. Nếu không, cánh cắn được chỉ định mỗi 2 đến 3 năm.
Chụp X-quang toàn cảnh có thể mang lại thông tin hữu ích về sự phát triển của răng, u nang hoặc khối u ở hàm, răng thừa hoặc thiếu bẩm sinh, răng cối lớn thứ ba, hội chứng Eagle (ít gặp hơn) và mảng bám động mạch cảnh.
