Galaktoria

Galaktoria ni hali ya matiti yako kuzalisha maziwa wakati ambapo hunyonyeshi mtoto mchanga. Wanaume na wanawake wote wanaweza kupata galaktoria.

• Kwa kawaida galaktoria husababishwa na uvimbe kwenye tezi yako ya pituitari

• Baadhi ya matatizo yanayosababisha galaktoria pia yanaweza kusababisha ugumba kwa wanaume na wanawake

• Vipimo hujumuisha upigaji picha wa pituitari kwa kutumia Uchanganuzi wa CT (tomografia ya kompyuta) au MRI (upigaji picha kwa mvumo wa sumaku) wa ubongo, na upimaji wa homoni ya pituitari, prolaktini

• Madaktari hutibu galaktoria kwa dawa na mara nyingine kwa njia ya upasuaji

Tezi ya pituitari ni kipande cha tishu chenye ukubwa wa kunde kinachopatikana chini ya ubongo wako ambacho huzalisha homoni. Homoni ni kemikali zinazochochea seli au tishu nyingine kufanya kazi. 

Pituitari na Hipotalamu

video

Prolaktini ni homoni inayotoka kwenye tezi ya pituitari ambayo hufanya matiti yako yazalishe maziwa. Kwa kawaida prolaktini huongezeka katika wanawake ambao wamejifungua hivi karibuni, hivyo wanaweza kunyonyesha watoto wao. Kiwango kikubwa cha prolaktini husababisha matiti kuzalisha maziwa hata pale ambapo huna ujauzito. Prolaktini inaweza pia kufanya matiti ya mwanaume yazalishe maziwa.

Sababu iliyozoeleka zaidi inayosababisha galaktoria kwa wanaume na wanawake ni:

• Uvimbe kwenye tezi yako ya pituitari ambao husababisha tezi kutengeneza prolaktini nyingi

Sababu nyingine za kuwa na prolaktini nyingi ni pamoja na

• Dawa fulani (baadhi ya dawa za shinikizo la damu na dawa za kuzuia mimba)

• Tezi dundumio isiyofanya kazi vizuri (dundumio lisiloamilifu)

• Ugonjwa sugu wa figo

• Ugonjwa wa ini

• Baadhi ya saratani za mapafu

Kuwa na prolaktini nyingi pia kunaweza kuathiri uwezo wa kujamiiana na uzazi kwa wanaume na wanawake.

Kwa wanawake:

• Matiti yako kuzalisha maziwa pasipo kutarajia

• Kukosa hedhi, au kupata hedhi mara chache

• Ukavu kwenye uke kwa sababu ya viwango vidogo vya estrojeni

• Wakati mwingine, kuwa na nywele nyingi mwilini kupita kiasi (hiriztizimu)

Kwa wanaume:

• Matiti yako kuzalisha maziwa

• Kupoteza hamu ya kujamiiana

• Upungufu wa nguvu za kiume

Kwa wanaume na wanawake, uvimbe mkubwa unaweza kugandamiza neva kwenye ubongo na kusababisha maumivu ya kichwa au upofu kiasi.

Madaktari hufahamu kuwa una galaktoria kwa sababu matiti yako yanazalisha maziwa bila sababu. Ili kufahamu chanzo cha galaktoria, watafanya vipimo kama vile:

• Kipimo cha damu ili kupima kiwango cha prolaktini

• Uchanganuzi wa CT (tomografia ya kompyuta) au MRI (upigaji picha kwa mvumo wa sumaku) ya ubongo

Madaktari hutibu galaktoria kwa kutumia:

• Dawa ili kuzuia tezi yako ya pituitari kutengeneza prolaktini

• Upasuaji ili kuondoa uvimbe, kama unao na iwapo dawa imeshindwa kufanya kazi

• Tiba ya mionzi, iwapo dawa na upasuaji vimeshindwa kufanya kazi

Ikiwa dalili zako si kali sana na hazikupi wasiwasi, madaktari wanaweza wasitibu galaktoria yako. Unaweza kutakiwa kutumia estrojeni kukabiliana na viwango vya chini vya estrojeni na madaktari watafuatilia kwa kufanya uchanganuzi wa CT au MRI kila mwaka ili kuhakikisha uvimbe wako wa pituitari haukui zaidi.