Maisha Yenye Afya Bora
Je, ni nini ninapaswa kula ili nipate lishe yenye afya?
-
Punguza ulaji wa sukari, kabohaidreti za kawaida, mafuta aina ya trans, na mafuta dabwadabwa.
-
Ongeza ulaji wa matunda, mboga na nafaka zisizokobolewa.
-
Kula pamoja kama familia—shiriki mlo na watu ambao unawachukulia kuwa ni familia.
-
Ikiwa una tatizo la afya ambalo linahitaji lishe maalum, hakikisha kuwa umeifuata.
-
Ikiwa una zaidi ya miaka 50, zingatia kutumia kalsiamu na vitamini D.
-
Ikiwa wewe ni mjamzito (au unapanga kuwa mjamzito), tumia vitamini za kabla ya kujifungua.
Je, ninapaswa kulenga kiwango gani cha mazoezi na usingizi?
-
Fanya mazoezi kwa dakika 30 hadi 60 (mazoezi ya viungo vya kuongeza hewa na uzito kwenye misuli) yanayofaa kwa umri na hali yako ya matibabu angalau mara 3 kwa wiki.
-
Tembea zaidi—tumia ngazi.
-
Pata usingizi kwa angalau saa 6 hadi 10 kila siku.
-
Fuata ratiba yako ya kulala kwa kadiri iwezekanavyo.
Je, ninawezaje kuepuka kuwa mgonjwa?
-
Nawa mikono yako kabla ya kula na kupika.
-
Hifadhi, tayarisha na upike vyakula (haswa nyama) kwa njia inayofaa.
-
Kunywa maji safi au yaliyowekwa dawa pekee.
-
Osha vidonda vidogo kwa kutumia sabuni na maji na uvifunike .
-
Tumia mavazi yanayofaa na vifukuza wadudu wakati kuna uwezekano wa kuumwa na mbu au kupe.
-
Dumisha usalama unaposhiriki ngono.
Je, ninawezaje kuepuka kupata majeraha?
-
Jifunge mkanda wa usalama wa kiti; ikiwa wewe ni mtoto, tumia kiti cha gari.
-
Vaa helmeti unapoendesha baiskeli au pikipiki na utumie mavazi mengine ya kujilinda kama inavyofaa kwa shughuli husika (burudani au kazi).
-
Usiendeshe gari au kifaa kinachoendeshwa na mashine wakati umelewa, una usingizi au hauko makini.
-
Vaa fulana ya kuzuia kuzama majini unaposafiri kwa boti, usipige mbizi kwenye maji yenye kina kirefu na pia jifunze kuogelea.
-
Hifadhi na kutumia silaha za moto kwa njia salama.
-
Dumisha usalama nyumbani – fanya maeneo ya ndani ya chumba na nje ya chumba yawe salama kwa watoto na wazee na uwe na kigunduzi cha moshi na kaboni monoksidi kinachofanya kazi.
Je, nitadumishaje afya yangu ya akili?
-
Shughulisha akili yako—fumbua mafumbo ya maneno au Sudoku, soma, cheza karata, au cheza mchezo wa kupanga vipande ili kupata picha kamili.
-
Ukihisi kuwa na mfadhaiko au msongo wa mawazo, mwambie mpendwa au mtoa huduma ya afya.
-
Punguza muda wa kutazama skrini —tumia muda huo wa ziada kujumuika au kwenda kutembea.
-
Punguza au acha kabisa kunywa pombe.
-
Usitumie dawa ambazo hazijakusudiwa kutibu tatizo la afya. Kama unahisi kuwa una tatizo la matumizi ya dawa, omba usaidizi.
-
Jenga mahusiano mazuri. Ikiwa uko kwenye mahusiano yasiyo mazuri, watoa huduma ya afya au mashirika ya eneo lako yanaweza kukusaidia.
Je, kuna machaguo gani mengine ya afya ambayo ni bora zaidi ninayoweza kuchagua?
-
Usivute sigara (na kama unavuta, usivute ukiwa kitandani).
-
Piga meno mswaki angalau mara mbili kwa siku na umtembelee daktari wa meno mara kwa mara kwa ajili ya usafishaji na uchunguzi.
-
Chukua tahadhari kuhusu kuchomwa na jua na ujipake mafuta ya kuzuia miale ya jua.
-
Mwone mtoa huduma wa afya mara kwa mara (angalau mara moja kwa mwaka) kwa ajili ya uchunguzi na chanjo.
Miongozo imekuwa chanzo cha kuaminika cha taarifa za matibabu kwa zaidi ya miaka 100. Tunatoa majibu kwa maswali yako, kuanzia yale ya msingi hadi ya kina. Tovuti, programu na vituo vya mitandao ya kijamii vya Manuals hukupatia ufikiaji wa papo hapo wa video, podikasti, picha na michoro. Kama mamilioni ya watu wengine duniani kote, asante kwa kuamini Miongozo katika kupata majibu ya maswali yako ya afya na ustawi.
