Giới thiệu về xét nghiệm chẩn đoán bệnh lý truyền nhiễm

Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể định danh trực tiếp các vi sinh vật (ví dụ, một cách trực quan, sử dụng kính hiển vi quan sát vi khuẩn mọc trên tiêu bản nuôi cấy) hoặc gián tiếp (ví dụ, xác định kháng thể với vi sinh vật). Các loại xét nghiệm chung bao gồm

• Kính hiển vi

• Nuôi cấy

• Xét nghiệm miễn dịch (các phương pháp ngưng kết hạt latex, xét nghiệm miễn dịch enzym, Western blot, xét nghiệm kết tủa, và các xét nghiệm ngưng kết bổ sung)

• Phương pháp xác định dựa trên axit nucleic kiểu gen hoặc NAAT (ví dụ: phản ứng chuỗi polymerase [PCR])

• Các phương pháp xác định không dựa trên axit nucleic kiểu hình (ví dụ: xét nghiệm huyết thanh, đo phổ khối [MALDI-TOF MS], đo phổ cộng hưởng từ hạt nhân [NMR])

Nuôi cấy thường là tiêu chuẩn vàng để xác định vi sinh vật, nhưng kết quả có thể không có trong nhiều ngày hoặc vài tuần, và không phải là tất cả các mầm bệnh đều có thể nuôi cấy được, khi đó các xét nghiệm thay thế sẽ hữu ích. Khi một tác nhân gây bệnh được nuôi cấy và xác định, phòng thí nghiệm cũng có thể đánh giá mức độ nhạy cảm tác nhân này với các thuốc kháng khuẩn. Sự ra đời của cả xét nghiệm chẩn đoán nhanh (RDT) về kiểu gen và kiểu hình đã cho phép tiếp cận liệu pháp kháng khuẩn nhanh hơn và có mục tiêu hơn. Đôi khi các phương pháp phân tử có thể được sử dụng để phát hiện gen đề kháng cụ thể.

Một số xét nghiệm (ví dụ, nhuộm Gram, nuôi cấy hiếu khí thường quy) có thể phát hiện được nhiều căn nguyên gây bệnh đa dạng. Xét nghiệm này được làm phổ biến khi nghi ngờ bệnh lý nhiễm trùng Tuy nhiên, với xét nghiệm này một số mầm bệnh có thể bị bỏ sót, do đó bác sỹ lâm sàng phải cảnh giác với hạn chế của từng xét nghiệm với từng mầm bệnh nghi ngờ. Trong những trường hợp như vậy, bác sĩ lâm sàng nên yêu cầu xét nghiệm cụ thể cho tác nhân gây bệnh nghi ngờ (ví dụ: thuốc nhuộm đặc biệt hoặc môi trường nuôi cấy) hoặc thông báo cho phòng xét nghiệm về sinh vật hoặc các sinh vật nghi ngờ để có thể lựa chọn các xét nghiệm cụ thể hơn (1).