Melanoma

Melanoma ni aina ya saratani ya ngozi. Inaanzia kwenye seli za ngozi zinazoitwa melanositi. Melanositi inatengeneza dutu ya kahawia inayoipa ngozi rangi yake. Melanoma kwa kawaida huwa ni rangi nyeusi. Saratani inaweza kuanzia kwenye ngozi ya kawaida au kwenye kiwaa cheusi.

• Melanoma kwa kawaida huwa inaanza kama kivimbe kipya kidogo chenye rangi nyeusi kwenye sehemu ya ngozi yako iliyokaa juani

• Melanoma pia inaweza kuanza kwenye sehemu ya mwili wako ambayo haipati mwanga wa jua, kama vile ndani ya kinywa chako

• Saratani inasambaa kwa urahisi kwenye sehemu zingine za mwili ambapo inaharibu tishu na kwa kawaida huwa ni ya kufisha

• Kugundua melanoma, madaktari wataondoa kipande cha tishu kwa ajili ya uchunguzi, ambacho watakichunguza kwa kutumia hadubini

• Ikiwa melanoma yako itagunduliwa mapema zaidi, upasuaji kwa kawaida unaweza kuitibu

Melanoma

Picha

Picha kwa hisani ya Gregory L. Wells, MD.

Melanoma haipatikani sana kama ilivyo saratani nyingine za ngozi. Hata hivyo, ni ya hatari sana.

Sababu zifuatazo za vihatarishi vinakufanya uwe na uwezekano zaidi wa kupata melanoma:

• Kukaa kwenye jua kwa kipindi kirefu na kubabuka kwa jua

• Kutumia vitanda vya kugeuza ngozi

• Wanafamilia wenye melanoma au viwaa vingi vyeusi vyenye maumbo tofauti

• Ngozi laini na yenye madoa kutokana na jua

• Idadi kubwa ya viwaa vyeusi vyenye maumbo na rangi tofuati

• Mfumo wa kingamaradhi ulio dhaifu

Melanoma inaweza kutofautiana kwa namna zinavyoonekana. Zinaweza kuwa:

• Mabaka ya kahawia yenye mpaka uliochanika na vidoa vyeusis vidogo

• Mabaka ya kahawia yaliyoinuka pamoja na madoa mekundu, meupe, meusi au ya bluu

• Uvimbe mgumu mwekundu, mweusi au kijivu

Melanoma haupatikani sana kwa watu wenye ngozi nyeusi. Ikiwa mtu mwenye ngozi nyeusi ayapata melanoma, kwa kawaida huwa ni chini ya kucha za kwenye vidole vya mkono au mguu au kwenye viganja au makanyagio ya miguu.

Melanoma Inayosambaa Juujuu

Ficha Maelezo

Picha hii inaangazia mpaka usio wa kawaida wa melanoma inayosambaa juujuu.

Picha imetolewa na Gregory L. Wells, MD.

Dalili za melanoma ni uvimbe wowote kwenye ngozi ambao:

• Inazidi kuwa kubwa

• Unakuwa mweusi

• Umetuna (mwekundu na umevimba)

• Wenye madoa na unabadilisha rangi

• Kuvuja damu, au ngozi juu yake inapasuka

• Inawasha, laini au ina maumivu

Madaktari watafanya biopsi (wataondoa sampuli ya tishu yako ili kuichunguza kwa kutumia hadubini).

Madaktari wanatibu melanoma kwa njia ya upasuaji kwa kukata na kuondoa uvimbe wa ngozi na angalau nusu inchi ya ngozi kwenye eneo la saratani. Ikiwa upasuaji hauwezekani, daktari wako atakupa dawa, kujaribu kuondoa uvimbe kwa baridi kali (matibabu kwa baridi) au akakupatia mionzi.

Ikiwa melanoma itasambaa kwenye maeneo mengine ya mwili wako, daktari wako anaweza kujaribu:

• Upasuaji ili kuondoa tishu zenye saratani

• Tibakemikali

• Dawa ambazo husaidia mfumo wako wa kingamaradhi kuu saratani

• Mionzi

• Dawa ambazo zinatafuta na kuua seli za saratani ya melanoma

Unaweza kusaidia kuzuia melanoma kwa kupunguza muda wa kukaa kwenye nyua:

• Jiepushe na jua—kaa kivulini, jaribu kuepuka jua kati ya saa 4:00 asubuhi na saa 10:00 jioni

• Usiote jua wala kuingia kwenye mashine ya kufanya ngozi nyeusi

• Vaa mavazi ya kujikinga, kama vile mashati ya mikono mirefu, suruali na kofia pana

• Tumia mafuta ya kujikinga na jua ambayo yana angalau vipengele 30 vya ulinzi dhidi ya jua (SPF)—ni muhimu kutumia mafuta zaidi ya kuzuia jua kila baada ya saa 2 na baada ya kuogelea au kutokwa jasho

Nenda kwa daktari wako angalau mara moja kwa mwaka kwa ajili ya kuchunguza ngozi ikiwa:

• Umewahi kuwa na melanoma hapo awali

• Una viwaa vyeusi vingi

Mwone daktari ukiona mabadiliko ya upele kwenye ngozi baada ya wiki chache.