- Muhtasari wa Mifupa Iliyovunjika
- Kifundo cha mguu kimevunjika
- Mtulinga Uliovunjika
- Ncha ya Kidole Iliyovunjika
- Kuvunjika kwa Kisigino
- Kuvunjika kwa Mfupa wa Nyonga
- Kuvunjika kwa Mifupa ya Chini ya Miguu
- Kuvunjika kwa Fupanyonga
- Kuvunjika kwa Bega
- Kuvunjika kwa Kidole cha Mguu
- Kuvunjika kwa Kifundo cha Mkono
- Ugonjwa wa Kuongezeka kwa Shinikizo Kwenye Misuli
- Uti wa Mgongo Kuvunjika kwa Kubanwa
- Mivunjiko kwenye Maeneo ya Ukuaji
Nyenzo za Mada
Mifupa yote iliyovunjika inachukuliwa kuwa iliyoharibika. Haijalishi kama ni upenyu mdogo tu au mvunjiko mkubwa wenye vipande vingi
Mifupa iliyovunjika inaweza kusababisha maumivu makali sana na kuvimba
Mfupa uliovunjika unaweza kuonekana umepinda au kutoka kwenye sehemu yake ya kawaida
Wakati mwingine mifupa iliyovunjika huharibu neva au mishipa ya damu karibu na sehemu iliyovunjika
Madaktari wanagundua mifupa iliyovunjika kwa kutumia eksirei, lakini wakati mwingine uchanganuzi wa CT au MRI hufanywa.
Ili kusaidia mifupa iliyovunjika ipone, madaktari wanairudisha kwenye sehemu yake na kuishikilia hapo kwa kutumia splinti, kasti au wakati mwingine pini, skrubu na sahani
Nenda kwenye kitengo cha dharura kilicho karibu nawe ikiwa ulijeruhiwa na una maumivu makali au kuvimba au iwapo huwezi kusogeza au kutumia sehemu ya mwili iliyojeruhiwa.
Ni zipi aina tofauti za kuvunjika?
Madaktari wanatumia maneno maalumu kuelezea aina mbalimbali ya mifupa iliyovunjika. Istilahi hizo zinahusiana na vitu kama vile:
Jinsi vipande vya mfupa uliovunjika vinavyopangika
Ikiwa kuna tundu kwenye ngozi yako na ikiwa mfupa umetokeza nje
Ikiwa kuvunjika huko kumefika ndani ya mojawapo ya kiungo chako
Vipande vya mfupa uliovunjikwa wakati mwingine hupangiliwa katika mstari ulionyooka. Lakini wakati mwingine huwa vimeinama, kukunjwa, kutenganishwa au kubanwa pamoja. Wakati mwingine mfupa wako huwa umevunjwa katika vipande kadhaa vidogo.
Mvunjiko wazi ni wakati ncha kali ya mfupa uliovunjika imedunga ngozi yako. Mara nyingi, mfupa huo hurudi ndani na kuacha sehemu ndogo iliyokatwa. Lakini wakati mwingine mfupa hubaki ukiwa umetokeza nje. Mvunjiko wazi unaweza kuruhusu vidudu vya maradhi na uchafu uingie kwenye mfupa uliovunjika na kusababisha maambukizi ya mfupa. Maambukizi ya mfupa huzuia sehemu iliyovunjika isipone.
Mvunjiko ulioingia kwenye kiungo unaweza kupona ukiwa na ncha inayoparuza ambayo inaweza kusababisha kukakamaa na maumivu ya kiungo ya kudumu.
Baadhi ya Aina za Mivunjiko
Ni nini husababisha mivunjiko ya mifupa?
Mfupa wako unaweza kuvunjika iwapo:
Mfupa wako ukiinama au kupindwa kupita kiasi, kama vile kutokana na kuanguka au majeraha ya spoti
Kitu kinapogonga mfupa wako kwa nguvu, kama vile kitu kizito au ajali ya gari
Dharuba ya mara kwa mara kwenye mfupa, kama vile kukimbia—hii inaitwa mvunjiko unaosababishwa na mkazo
Dalili za mfupa uliovunjika ni zipi?
Dalili za mivunjiko ni kama vile:
Maumivu kwenye sehemu ya mwili iliyojeruhiwa inapoguswa, kuwekewa uzito, au kutumika
Kuvimba
Tatizo la kutumia sehemu ya mwili iliyojeruhiwa kwa kawaida (kwa mfano, ikiwa una mvunjiko wa kifundo cha mguu, huenda usiweze kusimama kwa mguu wako)
Kufa ganzi au kuwashwa wakati mwingine ikiwa neva imejeruhiwa
Ikiwa mfupa uliovunjika unavuja damu, hali hii inaweza kusababisha mchubuko baada ya siku moja au zaidi.
Madaktari wanawezaje kujua kama mfupa umevunjika?
Madaktari hutibu vipi mifupa iliyovunjika?
Mifupa iliyovunjika hupona vyema pale ambapo ncha mbili zinagusana na kulingana. Iwapo hazigusani na kulingana, madaktari wanaweza kuzisogeza ili zilingane. Huku kunaitwa "kupunguza mvunjiko," au "kusogeza mfupa."
Iwapo mvunjiko wako unasukuma mshipa wa damu au neva, au iwapo ni mvunjiko ulio wazi, madaktari watausogeza mara moja. Vinginevyo, madaktari mara nyingi husubiri siku chache ili kuruhusu uvimbe upungue. Kabla ya wakati huo, watakufunga kwa banzi na kukupa dawa ya maumivu.
Baada ya kusogeza mfupa, madaktari watashikilia vipande vilivyovunjika ili visisonge hadi vitakapopona. Ili kuzishikilia pamoja, madaktari wanaweza kutumia
Mabanzi
Plasta
Upasuaji
Banzi na plasta zimetengenezwa kwa nyenzo ngumu kama vile plasta au kioo-nyuzi. Madaktari huweka pedi laini kwanza ili plasta au kioo-nyuzi kisikwaruze ngozi yako. Katika plasta, nyenzo hiyo ngumu hufunika sehemu yote ya mkono au mguu wako. Katika banzi, nyenzo hiyo ngumu hufunika sehemu kidogo tu.
Wakati wa upasuaji wa mfupa uliovunjika, madaktari wanaweza kutumia:
Chuma ndefu inayowekwa kwenye shimo iliyopo ndani ya mifupa yako
Skurubu na vipande vya chuma vilivyounganishwa moja kwa moja kwenye mifupa iliyovunjika
Fremu ya chuma nje ya mguu au mkono wako inayoshikiliwa na pini zilizounganishwa na mfupa uliovunjika (inaitwa kirekebishi cha nje)
Ikiwa una mvunjiko wazi, unaweza pia kuhitaji upasuaji ili kuondoa uchafu na vijidudu kwenye ncha za mifupa iliyovunjika.
Kirekebishaji cha pembeni
Nitatunza plasta vipi?
Iwapo una plasta, unapaswa kufanya yafuatayo:
Hakikisha plasta yako ni kavu unapooga—ilinde kwa kuifunika kwa kitu kisichopitisha maji au mfuko wa plastiki (tumia pete ya elastiki kuziba mwanya)
Plasta likipata unyevunyevu, ikaushe kwa kikaushio cha nywele—ikiwa linalowa sana huenda daktari wako akalibadilisha.
Nyanyua kasti juu zaidi ya moyo wako ukiweza ili kupunguza uvimbe
Ili kulinda ngozi yako, weka tepu laini yenye gundi kwenye kingo zozote ngumu za kasti
Safisha eneo karibu na plasta yako kila siku
Kamwe usiingize vitu ndani ya plasta yako
Mpigie simu daktari wako ikiwa unapata homa au ikiwa plasta wako:
Inakubana sana
Inasababisha maumivu, kufa ganzi, au udhaifu kwenye sehemu ya mwili iliyojeruhi
Inasababisha uwekundu au uchungu
Ina harufu mbaya
