Thiếu hụt và phụ thuộc vitamin B6

(Thiếu hụt và phụ thuộc vitamin B6)

TheoLarry E. Johnson, MD, PhD, University of Arkansas for Medical Sciences
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 8 2024

Vì vitamin B6 có mặt trong hầu hết các loại thực phẩm, sự thiếu hụt trong chất dinh dưỡng là hiếm. Sự thiếu hụt thứ cấp có thể là kết quả của các điều kiện khác nhau. Các triệu chứng có thể bao gồm bệnh lý thần kinh ngoại biên, hội chứng giống bệnh Pellagra, thiếu máu và co giật, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh, có thể không hồi phục khi điều trị bằng thuốc chống co giật. Chuyển hóa kém (sự phụ thuộc) là hiếm; nó gây ra các triệu chứng khác nhau, bao gồm động kinh, suy giảm trí tuệ, và thiếu máu. Chẩn đoán thường dựa trên lâm sàng; không có kiểm tra xét nghiệm nào đánh giá chính xác trạng thái vitamin B6. Điều trị bằng cách cho uống vitamin B6 và, khi có thể, điều trị nguyên nhân.

Vitamin B6 bao gồm một nhóm các hợp chất có liên quan chặt chẽ: pyridoxine, pyridoxal và pyridoxamine. Chúng được chuyển hoá trong cơ thể thành pyridoxal phosphate, hoạt động như một coenzyme trong nhiều phản ứng quan trọng trong máu, hệ thần kinh trung ương và chuyển hóa da. Vitamin B6 là quan trọng trong sự tổng hợp sắc tố heme và axit nucleic và sự chuyển hóa lipid, carbohydrate và axit amin (xem bảng Nguồn, Chức năng và Tác dụng của Vitamin).

Nguồn vitamin B6 trong chế độ ăn uống bao gồm thịt nội tạng (ví dụ gan), ngũ cốc nguyên hạt, cá, các loại đậu. (Xem thêm Tổng quan về các vitamin.)

Căn nguyên của thiếu hụt và phụ thuộc vitamin B6

Thiếu hụt vitamin B6 trong chế độ ăn, mặc dù hiếm gặp, nhưng có thể xảy ra bởi vì quá trình chế biến có thể làm mất vitamin B6 từ thực phẩm.

Thiếu vitamin B6 thứ cấp thường là kết quả từ

Hiếm khi, sự thiếu hụt thứ phát xảy ra do nhu cầu chuyển hóa tăng (ví dụ như cường giáp).

Các lỗi chuyển hóa bẩm sinh hiếm gặp có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa pyridoxin.

Các triệu chứng và dấu hiệu của thiếu hụt và phụ thuộc vitamin B6

Thiếu hụt vitamin B6 gây ra bệnh thần kinh ngoại vi và hội chứng giống bệnh pellagra, kèm theo viêm da tiết bã, viêm lưỡi và bệnh khô môi, và ở người lớn, có thể gây lú lẫn, bất thường trên điện não đồ và co giật. Vẫn chưa chắc chắn về bất kỳ mối quan hệ nào giữa pyridoxine và lo âu hoặc trầm cảm.

Hiếm khi, sự thiếu hụt hoặc sự phụ thuộc gây ra động kinh ở trẻ sơ sinh. Co giật, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh, có thể không đáp ứng với điều trị bằng thuốc chống co giật.

Thiếu máu hồng cầu bình thường, tiểu hồng cầu, hoặc nguyên hồng cầu cũng có thể phát triển.

Chẩn đoán thiếu hụt và phụ thuộc vitamin B6

  • Đánh giá lâm sàng

Thiếu Vitamin B6 cần được nghĩ tới khi

Chẩn đoán thiếu vitamin B6 thường dựa trên lâm sàng. Không có xét nghiệm đơn thuần nào được chấp nhận để xác định tình trạng vitamin B6; đo phosphate pyridoxal trong huyết thanh là phổ biến nhất.

Ngọc trai & cạm bẫy

  • Nếu thuốc chống co giật không ngăn chặn được cơn co giật ở trẻ sơ sinh, hãy cân nhắc dùng pyridoxine để điều trị tình trạng thiếu hụt vitamin B6.

Điều trị thiếu hụt và phụ thuộc vitamin B6

  • Pyridoxin

  • Loại bỏ các yếu tố nguy cơ khi có thể

Đối với tình trạng thiếu hụt vitamin B6 thứ phát, cần phải điều chỉnh nguyên nhân (ví dụ: sử dụng thuốc bất hoạt pyridoxin, kém hấp thu) nếu có thể.

Thông thường, dùng pyridoxine từ 50 đến 100 mg uống một lần/ngày sẽ điều chỉnh sự thiếu hụt ở người lớn. Hầu hết những người dùng isoniazid cũng nên được dùng pyridoxine 30 mg đến 50 mg một lần mỗi ngày.

Đối với tình trạng thiếu hụt do nhu cầu trao đổi chất tăng cao, có thể cần bổ sung lượng lớn hơn lượng đưa vào khuyến nghị hàng ngày. Đối với hầu hết các trường hợp rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, liều cao pyridoxine có thể có hiệu quả.

Những điểm chính

  • Thiếu vitamin B6 thường do thuốc bất hoạt pyridoxin (ví dụ: isoniazid), thiếu dinh dưỡng protein-năng lượng, kém hấp thu, rối loạn sử dụng rượu hoặc mất quá nhiều vitamin B6.

  • Sự thiếu hụt có thể gây ra bệnh thần kinh ngoại biên, viêm da tiết bã, viêm lưỡi, và bệnh khô môi, và ở người lớn, lú lẫn và co giật.

  • Sự nghi ngờ và chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu lâm sàng.

  • Điều trị nguyên nhân thứ cấp, hoặc bổ sung pyridoxine.