Ngộ độc niacin

(Ngộ độc axit nicotinic)

TheoLarry E. Johnson, MD, PhD, University of Arkansas for Medical Sciences
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 8 2024

Niacin (axit nicotinic) với số lượng lớn đã được sử dụng để làm giảm nồng độ cholesterol lipoprotein tỉ trọng thấp (LDL) và triglyceride và để tăng nồng độ cholesterol lipoprotein tỉ trọng cao (HDL). Các triệu chứng có thể bao gồm tấy đỏ và, hiếm khi, ngộ độc gan.

    Các dẫn xuất niacin bao gồm nicotinamide adenine dinucleotide (NAD) và nicotinamide adenine dinucleotide phosphate (NADP), là những coenzym trong phản ứng oxy hóa-khử. Chúng có tính sống còn trong quá trình trao đổi chất của tế bào.

    (Xem thêm: Tổng quan về vitamin và bảng: Nguồn, Chức năng, và Ảnh hưởng của các vitamin.)

    Các chế phẩm giải phóng sớm và giải phóng duy trì liên tục của niacin (nhưng không phải nicotinamide) có thể ảnh hưởng đến mức lipid. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu niacin có làm giảm nguy cơ mắc bệnh động mạch vành và đột quỵ hay không (1).

    Ở mức liều trung gian (1000 mg/ngày), niacin có những tác dụng sau (1):

    • Nồng độ triglyceride giảm từ 15 đến 20%.

    • Nồng độ cholesterol HDL tăng từ 15 đến 30%.

    • Nồng độ cholesterol LDL giảm < 10%.

    • Nồng độ Lipoprotein(a) giảm khoảng 20%.

    Liều niacin cao hơn (3000 mg/ngày) làm giảm cholesterol LDL ở 15% đến 20% số người nhưng có thể gây vàng da, cảm giác khó chịu ở bụng, mờ mắt, làm tăng thêm tình trạng tăng đường huyết và làm trầm trọng thêm bệnh gút hiện có. Niacin liều cao có khả năng gây ra các biến chứng ở những người bị bệnh lý về gan.

    Tấy đỏ, mà qua trung gian prostaglandin, hay gặp hơn với các chế phẩm phóng thích tức thì. Nó có thể sẽ mãnh liệt hơn sau khi uống rượu, hoạt động thể dục, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, và tiêu thụ các loại thực phẩm nhiều gia vị. Nóng đỏ da được giảm thiểu nếu niacin được dùng sau bữa ăn hoặc nếu dùng aspirin (325 mg, có thể tác dụng tốt hơn so với liều thấp) được dùng từ 30 đến 45 phút trước niacin. Có thể giảm khả năng tấy đỏ nghiêm trọng bằng cách bắt đầu với niacin phóng thích tức thì ở liều thấp (ví dụ 50 mg 3 lần/ngày) và tăng rất chậm.

    Ngộ độc gan có thể phổ biến hơn với các chế phẩm phóng thích kéo dài. Một số tác giả khuyến nghị kiểm tra mức axit uric, glucose máu, và aminotransferase huyết thanh mỗi 6 đến 8 tuần cho đến khi niacin được ổn định.

    Tài liệu tham khảo

    1. 1. AIM-HIGH Investigators, Boden WE, Probstfield JL, et al. Niacin in patients with low HDL cholesterol levels receiving intensive statin therapy [published correction appears in N Engl J Med. Ngày 12 tháng 7 năm 2012;367(2):189].N Engl J Med. 2011;365(24):2255-2267. doi:10.1056/NEJMoa1107579