Nyenzo za Mada
Je, uvimbe wa ngiri ni nini?
Uvimbe wa ngiri ni pale ambayo kitovu cha kiungo kupitia sehemu dhaifu katika misuli au tishu ambayo inashikilia mahali pake.
Kuna aina nyingi tofauti za uvimbe wa ngiri. Ngiri zinazotokea sana hupatikana kwenye ukuta wa tumbo.
Ni nini maana ya ngiri ya ukuta wa tumbo?
Ngiri ya ukuta wa tumbo ni uvimbe unaochomoza kwenye tumbo lako. Uvimbe huo unaochomoza husababishwa na utumbo mdogo unaposukuma kupitia shimo ndogo au sehemu dhaifu katika ukuta wa tumbo yako.
Ngiri ya ukuta wa tumbo wakati mwingine huunda uvimbe unaochomoza ambao unaweza kuuona na huenda ukasababisha maumivu au usisababishe maumivu
Ngiri za ukuta wa tumbo hutokea sana, haswa kwa wanaume
Kubeba vitu vizito au kufanya kazi nzito kunaweza kusababisha uvimbe uonekane mkubwa zaidi
Madaktari hutibu ngiri kwa kufanya upasuaji
Zipi ni aina za ngiri za ukuta wa tumbo?
Ngiri hupewa majina kulingana na mahali zilipo. Ngiri za ukuta wa tumbo zinaweza kujitokeza katika sehemu nyingi tofauti:
Ngiri ya kinena: kwenye mkunjo wa kinena chako au kwenye korodani (kifuko kinachozingira pumbu zako)
Uvimbe wa ngiri ya kiungamwana: karibu na kitufe chako cha tumbo; kawaida zaidi kwa watoto wachanga
Ngiri ya sehemu ya kati ya tumbo: kwenye sehemu ya katikati ya tumbo lako, juu ya kitovu na chini ya mbavu zako
Ngiri ya paja: chini kidogo ya mkunjo wa kinena chako katikati ya sehemu ya juu ya paja lako
Uvimbe wa pale ulipokatwa: katika sehemu ambapo ukuta wa utumbo wako umekatwa kwa ajili ya upasuaji (hii inaweza kufanyika miaka mingi baada ya upasuaji)
Sehemu hizi zote ni sehemu dhaifu kwenye ukuta wa tumbo yako. Shimo linaweza kutokea kivyake au unapofanya shughuli ya kukaza misuli sana.
Uvimbe wa ngiri kufungwa hutokea pale vitanzi vya utumbo wako vinakwama kwenye uvimbe wa ngiri. Hali hii inaweza kuziba utumbo wako. Uvimbe wa ngiri ni dharura ya matibabu ambayo inahitaji kutathminiwa mara moja.
Uvimbe wa ngiri uliobanwa hutokea pale ambapo utumbo wako umebanwa kabisa na kuzuia usambazaji wa damu. Sehemu ya utumbo ambayo haipati damu ya kutosha inaweza kupasuka na kufa. Hernia iliyofungika ni dharura ya matibabu na inahitaji kutibiwa mara moja.
"Ngiri ya kispoti" si ngiri haswa. Ni misuli iliyoraruka katika tumbo lako la chini ambayo inaweza kusababisha maumivu mahali pamoja na uvimbe halisi.
Je, dalili za ngiri kwenye ukuta wa tumbo ni zipi?
Kwa kawaida, dalili ya pekee ya ngiri ni uvimbe unaochomoza mahali ngiri ilipo. Huenda ukaeza kuona uvimbe unaochomoza wakati tu unainua kitu au unapokaza misuli. Wewe au daktari wako anaweza kusukuma uvimbe huo urudi mahali unapofaa.
Ngiri zilizofungamana haziwezi kusukumwa zirudi mahali zinapofaa na zinaweza kusababisha maumivu zaidi.
Ngiri zinazozuia mtiririko wa damu haziwezi kusukumwa zirudi mahali zinapofaa na zinaweza kusababisha dalili:
Maumivu ya kudumu yanayozidi kuwa mabaya kadri muda unavyosonga
Kuhisi mgonjwa tumboni na kutapika
Mwasho uvimbe unapoguswa
Wakati mwingine, uvimbe huwa na wekundu
Ngiri za kufungamana na kusokotwa zinaweza kuziba utumbo wako kiasi kwamba chakula na majimaji yashindwe kupenya. Kikwazo hiki huitwa kuzuizi cha utumbo. Kizuizi cha utumbo hukufanya uhisi kichefuchefu tumboni na kusababisha tumbo lako kuvimba. Kuzuia utumbo ni dharura na inahitaji kutibiwa mara moja.
Madaktari wanawezaje kujua iwapo nina ngiri ya ukuta wa tumbo?
Madaktari hutambua uwepo wa ngiri ya ukuta wa tumbo kulingana na uchunguzi. Wanaweza pia kufanya uchunguzi wa ultrasound au CT (topografia ya kompyuta).
Je, madaktari hutibu vipi ngiri ya ukuta wa tumbo?
Madaktari hutibu ngiri yako kulingana na mahali ilipo na dalili ulizo nazo. Baadhi ya ngiri huachwa zilivyo. Ngiri zingine huhitaji upasuaji kabla hazijasababisha matatizo. Lakini madaktari hufanya upasuaji mara moja ikiwa ngiri imefungamana au inazuia mtiririko wa damu.
Kwa watoto wachanga, uvimbe karibu na kitovu (hernia za kiungamwana) kwa kawaida hutoweka bila matibabu.
