Viêm gân chày sau, do sự thoái hóa của gân và viêm bao gân chày sau là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra đau phía sau mắt cá trong.
Gân chày sau nằm ngay phía sau mắt cá trong. Thoái hóa là kết quả của các vấn đề cơ sinh học lâu dài, chẳng hạn như lật sấp quá mức (thường ở những người béo phì), vẹo bàn chân sau hoặc viêm bao gân mạn tính. Liên kết xương bàn chân sau có thể tạo ra biến dạng cứng bàn chân bẹt và hạn chế chức năng của gân chày sau.
Viêm bao gân bắt đầu bằng tình trạng viêm cấp tính. Gân có thể liên quan đến các bệnh lý viêm nguyên phát, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp hoặc là gút.
(Xem thêm Tổng quan các bệnh lý bàn chân và cổ chân.)
Triệu chứng và Dấu hiệu
Ngay từ đầu, đôi khi bệnh nhân có biểu hiện đau phía sau mắt cá trong. Theo thời gian, cơn đau trở nên nặng kèm theo sưng đau phía sau mắt cá trong. Đứng, đi bộ, và đứng trên mũi bàn chân trở nên khó khăn. Nếu gân bị đứt (ví dụ như trong viêm gân mạn tính), bàn chân có thể bị bẹt (bàn chân dẹt) và đau có thể kéo dài xuống lòng bàn chân.
Trong trường hợp bệnh gân mạn tính mà không bị đứt, chiều cao của cột trong (vòm) giảm dần. Lực kéo của gân Achilles bị thay đổi và tạo ra tình trạng vẹo ngoài ở bàn chân sau, từ đó góp phần gây ra những thay đổi thoái hóa ở khớp dưới sên và tiến triển thành viêm khớp. Ở giai đoạn muộn, khớp cổ chân sẽ có những thay đổi về khớp do biến dạng vẹo của bàn chân sau.
Trong viêm bao gân, đau cấp tính nhiều hơn và có thể thấy gân dày lên và sưng lên xung quanh mắt cá trong.
Chẩn đoán
Đánh giá lâm sàng
Các phim chụp X-quang
MRI
Bệnh viêm sau xương chày và viêm bao hoạt dịch gân được chẩn đoán trên lâm sàng. Ấn vào gân với bàn chân ở tư thế gấp bàn chân về phía gan chân và nghiêng trong kèm theo kháng trở thường gây đau. Đứng bằng mũi bàn chân thường gây đau và có thể không làm được nếu gân bị đứt hoặc rối loạn chức năng nặng. Sưng và đau kèm theo nhạy cảm đau khi ấn vào vị trí gân chày sau phía sau mắt cá trong gợi ý tình trạng viêm bao gân. Bàn chân dẹt một bên kèm theo phì đại vùng mắt cá trong và bàn chân giạng ngoài (dấu hiệu quá nhiều ngón chân) đặc biệt gợi ý bệnh lý gân tiến triển và cho phép đánh giá đứt gân.
Hình ảnh do James C. Connors, DPM cung cấp.
Chụp X quang có thể được thực hiện để loại trừ các bất thường về cấu trúc khác góp phần gây đau vùng trong của cổ chân (ví dụ: xương thuyền, xương phụ có thể có triệu chứng). Ngoài ra, bệnh viêm gân tiến triển có thể dẫn đến xẹp vòm bàn chân, trên phim X-quang cho thấy mất chiều cao vòm và sai lệch khớp của khớp dưới sên, khớp sên-ghe, khớp ghe-chêm và/hoặc khớp gót-hộp. Góc nghiêng xương gót bị mất và góc nghiêng xương sên bị dẹt. Khớp dưới sên bị thu hẹp do trật xương gót.
MRI hoặc siêu âm có thể xác định dịch xung quanh gân (chỉ ra viêm bao gân) hoặc mức độ thoái hóa mạn tính hoặc rách gân có liên quan đến viêm gân.
Điều trị
Chỉnh hình và băng cố định hoặc phẫu thuật
Rách hoàn toàn gân sau chày cần phải phẫu thuật nếu mục tiêu là phục hồi chức năng bình thường. Phẫu thuật đặc biệt quan trọng đối với những bệnh nhân trẻ còn hoạt động bị rách cấp tính.
Liệu pháp bảo tồn bao gồm giảm tải cho gân theo cách cơ học khi sử dụng dụng cụ chỉnh hình được cải tiến với phần đệm gót chân sâu và nêm vào giữa thích hợp hoặc đặt vào vị trí bệnh lý ít nghiêm trọng hơn. Nẹp cổ chân và bàn chân được đúc tùy chỉnh giúp kéo dài chân để tăng thêm độ ổn định được chỉ định trong trường hợp bệnh lý nghiêm trọng hơn.
Corticosteroid dạng tiêm làm trầm trọng thêm quá trình thoái hóa (xem Cân nhắc khi sử dụng corticosteroid dạng tiêm).
Đối với viêm gân, nghỉ ngơi và liệu pháp chống viêm thâm nhập được chỉ định.
