Chảy dịch tai (otorrhea) là chảy dịch hoặc mủ ra ngoài ống tai. Nó có thể là dịch, dịch nhày, hoặc mủ. Các triệu chứng liên quan có thể bao gồm đau tai, sốt, ngứa, chóng mặt, ù tai, và nghe kém.
Nguyên nhân gây Chảy dịch tai
Nguyên nhân chảy dịch tai có thể xuất phát từ ống tai, tai giữa, hoặc nền sọ. Một số nguyên nhân có xu hướng biểu hiện cấp tính do mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng hoặc các điều kiện liên quan. Một số khác thường biểu hiện đau ít hơn, mãn tính, nhưng có những đợt cấp (xem bảng Một số nguyên nhân gây đau tai).
Nhìn chung, các nguyên nhân phổ biến nhất là
Viêm tai giữa cấp với thủng màng nhĩ
Viêm tai giữa mạn tính (với thủng của màng nhĩ, cholesteatoma, hoặc cả hai)
Nguyên nhân nghiêm trọng nhất là viêm ống tai ngoài hoại tử và ung thư tai.
Một số nguyên nhân chảy tai
Nguyên nhân | Những phát hiện gợi ý | Tiếp cận chẩn đoán |
|---|---|---|
Chảy mủ cấp* | ||
Viêm tai giữa cấp với thủng màng nhĩ | Đau nặng, giảm đau khi mủ chảy ra ngoài | Chỉ khám lâm sàng |
Chảy dịch tai ở bệnh nhân có lỗ thủng mạn tính, đôi khi với cholesteatoma Cũng có thể biểu hiện như là chảy tai mạn tính | Đôi khi chỉ khám lâm sàng Đôi khi CT xương thái dương có độ phân giải cao Đôi khi đo thính lực đồ | |
Chấn thương ở đầu hoặc phẫu thuật gần đây có ý nghĩa lâm sàng Dịch có thể là dịch trong, máu hoặc lẫn cả hai | CT sọ não, bao gồm nền sọ | |
Viêm tai ngoài (nhiễm trùng hoặc dị ứng) | Nhiễm trùng: Thường sau khi bơi lội, chấn thương tại chỗ; đau tại chỗ, đau hơn khi kéo vành tai Thường có tiền sử viêm da vùng tai mạn tính có ngứa và biến đổi màu sắc da Dị ứng: Thường sau khi sử dụng thuốc nhỏ tai; ngứa nhiều hơn, ban đỏ, ít đau hơn nhiễm trùng Thông thường bao gồm cả loa tai, nơi giọt thuốc chảy ra khỏi ống tai Cả hai: Ống tai rất sưng nề, viêm, đọng mủ ; màng nhĩ bình thường | Chỉ khám lâm sàng |
Sau thủ thuật đặt ống thông khí | Sau khi đặt ống thông tai Có thể xảy ra khi tiếp xúc với nước | Chỉ khám lâm sàng |
Chảy dịch tai mạn tính | ||
Chảy dịch tai thường xuyên lẫn máu, đau nhẹ Đôi khi có thể nhìn thấy tổn thương trong ống tai Dễ nhầm lẫn với viêm tai ngoài ở giai đoạn sớm | Sinh thiết Chụp CT MRI trong một số trường hợp | |
Tiền sử thủng màng nhĩ Các mảnh vụn trắng ở ống tai, túi co kéo màng nhĩ với nhiều các mảnh tế bào hoại tử Đôi khi khối polyp hoặc mô hạt che lấp trên cholesteatoma | Chụp CT Nuôi cấy Đôi khi hình ảnh xung khuếch tán (hay CT) để đánh giá xâm lấn vào xương chũm hoặc xâm lấn nội sọ | |
Tiền sử nhiễm trùng tai hoặc các bệnh tai khác kéo dài. Ít đau hơn so với viêm tai ngoài Ông tai ướt, tăng sinh mô hạt Màng nhĩ không di động, bị méo, thường xuyên nhìn thấy lỗ thủng | Đôi khi chỉ khám lâm sàng Thông thường cấy mủ tìm vi khuẩn | |
Thường gặp ở trẻ em Chảy dịch hôi thối, mủ Dị vật tai thường nhìn thấy khi khám trừ khi có dấu hiệu phù nề hoặc chảy mủ tai | Chỉ khám lâm sàng | |
Thường sốt, tiền sử viêm tai giữa chưa được điều trị hoặc chưa được giải quyết Đỏ, đau vùng xương chũm | Chụp CT | |
Thông thường có tiền sử suy giảm miễn dịch hoặc tiểu đường Đau mãn tính nặng Sưng tấy toàn tai và đau, mô hạt trong ống tai Đôi khi liệt thần kinh mặt | CT hoặc MRI Nuôi cấy | |
U hạt wegener (trước đây là u hạt Wegener) | Thông thường với các triệu chứng về đường hô hấp, chảy mũi mãn tính, đau khớp, và loét miệng | Xét nghiệm nước tiểu X-quang ngực Phản ứng kháng thể kháng bạch cầu đa nhân trung tính Sinh thiết |
* < 6 tuần CSF=dịch não tủy; TM = màng nhĩ. | ||
Đánh giá Chảy dịch tai
Lịch sử
Bệnh sử của các bệnh hiện nay ở bệnh nhân bị chảy dịch tai nên bao gồm thời gian của các triệu chứng và các triệu chứng có tái phát không. Các triệu chứng quan trọng bao gồm đau, ngứa, giảm thính giác, chóng mặt và ù tai. Hỏi bệnh nhân về các hoạt động có thể ảnh hưởng đến ống tai hoặc màng nhĩ (ví dụ: bơi, đưa các vật vào tai, kể cả tăm bông, dùng thuốc nhỏ tai). Chấn thương vùng đầu đủ để gây ra rò rỉ dịch não tủy cần khai thác.
Rà soát hệ thống nên tìm kiếm các triệu chứng của liệt thần kinh sọ và triệu chứng toàn thân cho thấy u hạt Wegener (ví dụ, chảy mũi, ho, đau khớp).
Tiền sử y khoa nên chú ý đến bất kỳ rối loạn tai nào đã biết trước đó, phẫu thuật tai (đặc biệt là đặt ống thông khí), và tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch.
Khám thực thể
Đo dấu hiệu sinh tồn, đánh giá sốt.
Tai và các mô xung quanh (đặc biệt vùng chũm sau tai) được kiểm tra về đỏ da và sưng tấy. Kéo vành tai và ấn bình tai để xem có đau hay không. Ống tai được kiểm tra bằng một ống soi tai để đánh giá đặc điểm chảy dịch tai và sự hiện diện của tổn thương ống tai,u hạt, hoặc dị vật tai. Phù nề và chảy dịch có thể cản trở việc quan sát tất cả ngoại trừ ống tai đầu xa (không nên sử dụng phương pháp tưới rửa trong trường hợp có thủng màng nhĩ), nhưng khi có thể, kiểm tra màng nhĩ xem có viêm, thủng, biến dạng và có các dấu hiệu của cholesteatoma hay không (ví dụ: mảnh vụn ở ống tai, khối polyp từ màng nhĩ).
Khi ống tai bị sưng tấy chít hẹp (ví dụ như với viêm tai ngoài nặng) hoặc có sự chảy tai đọng mủ ở ống tai nhiều việc hút cẩn thận có thể cho phép kiểm tra đầy đủ và cũng cho phép điều trị (ví dụ như dùng thuốc dạng dung dịch, có hoặc không có chèn merocel tai).
Cần kiểm tra các dây thần kinh sọ. Xét nghiệm niêm mạc mũi được kiểm tra để phát hiện các tổn thương u hạt và kiểm tra ở da các tổn thương dạng mạch máu, cả hai đều có thể gợi ý u hạt Wegener.
Các dấu hiệu cảnh báo
Những phát hiện sau đây cần được quan tâm đặc biệt:
Chấn thương đầu mạnh gần đây
Bất kỳ rối loạn chức năng thần kinh sọ (bao gồm nghe kém tiếp nhận)
Sốt
Sưng nề của ống tai hoặc mô xung quanh
Tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch
Giải thích các dấu hiệu
Khám có nội soi tai thường có thể chẩn đoán thủng màng nhĩ, viêm tai giữa, dị vật hoặc các nguồn chảy dịch tai không có biến chứng khác. Một số dâu hiệu mang tính gợi ý cao (xem bảng Một số nguyên nhân gây đau tai). Các dấu hiệu khác ít cụ thể hơn nhưng chỉ ra một vấn đề nghiêm trọng hơn viêm tai ngoài hay tai giữa.
chóng mặt và ù tai (rối loạn tai trong)
Thiếu sót dây thần kinh sọ (rối loạn liên quan đến nền sọ, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc khối u)
sưng tấy và đau tai, các mô xung quanh, hoặc cả hai (nhiễm trùng nặng)
Xét nghiệm
Nhiều nguyên nhân gây chảy dịch ở tai được làm rõ sau khi đánh giá lâm sàng.
Nếu nghi ngờ có rò dịch não tủy (CSF), thì có thể kiểm tra dịch tiết đó để tìm glucose hoặc beta-2 transferrin; các chất này có trong dịch não tủy nhưng không có trong các loại dịch khác.
Bệnh nhân không có nguyên nhân rõ ràng về kiểm tra lâm sàng cần có thính lực đồ và CT của xương thái dương hoặc MRI tiêm đối quang từ. Khi có hạt ống thính giác xuất hiện, sinh thiết nên được xem xét nếu đánh giá lâm sàng và CT không phù hợp rõ ràng với cholesteatoma.
Điều trị Chảy dịch tai
Điều trị được chỉ định dựa trên nguyên nhân gây chảy dịch tai. Hầu hết các bác sĩ không điều trị kháng sinh khi nghĩ tới rò dịch não tủy mà không có chẩn đoán chính xác vì thuốc có thể che dấu sự khởi phát của viêm màng não. Đôi khi đặt một bấc để thuốc kháng sinh thấm vào ống tai sưng to (ví dụ: bị viêm tai ngoài nặng).
Những điểm chính
Chảy mủ cấp tính ở bệnh nhân không có vấn đề tai mạn tính hoặc suy giảm miễn dịch có thể là hậu quả của viêm tai ngoài hoặc các viêm tai giữa có thủng màng nhĩ.
Viêm tai ngoài nặng có thể yêu cầu chuyên khoa tai mũi họng để làm thuốc tai tại chỗ và đặt merocel tai.
Bệnh nhân có triệu chứng tai bị tái phát (đã được chẩn đoán hoặc chưa), triệu chứng liệt thần kinh sọ, hoặc có triệu chứng toàn thân cần được chuyển đến chuyên khoa tai mũi họng.
