Đỏ mắt là tình trạng giãn của mạch máu trên bề mặt nhãn cầu.
Sinh lý bệnh mắt đỏ
Giãn mạch máu trên bề mặt nhãn cầu có thể là hệ quả của
Nhiễm trùng
Dị ứng
Viêm (không nhiễm trùng)
Tăng nhãn áp (ít gặp hơn)
Một số phần của mắt có thể bị ảnh hưởng nhưng phổ biến nhất ở kết mạc nhưng cũng có thể là màng bồ đào, thượng củng mạc và củng mạc.
Căn nguyên của mắt đỏ
Các nguyên nhân phổ biến nhất của mắt đỏ bao gồm
Trợt giác mạc và dị vật là những nguyên nhân phổ biến nhất (xem bảng Một số nguyên nhân gây đỏ mắt). Mặc dù mắt đỏ, bệnh nhân thường phàn nàn bị chấn thương, đau mắt hoặc cả hai. Tuy nhiên, ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, có thể không có tình huống này.
Một số nguyên nhân đỏ mắt
Nguyên nhân | Những phát hiện gợi ý | Tiếp cận chẩn đoán |
|---|---|---|
Bất thường kết mạc và viêm thượng củng mạc* | ||
Ngứa nhiều, có thể phù nề kết mạc hai mắt Các tác nhân dị ứng đã được biết đến hoặc các đặc điểm khác của dị ứng (ví dụ như sự tái phát theo mùa, viêm mũi dị ứng) Đôi khi sử dụng thuốc nhỏ mắt tại chỗ, có thành phần hoạt chất (đặc biệt là neomycin và brimonidine) hoặc chất bảo quản trong công thức bào chế | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ | |
Viêm kết mạc hóa chất (kích ứng) | Tiếp xúc với các chất kích thích tiềm ẩn (ví dụ như bụi, khói, amoniac, clo, phosgene) | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ |
Đỏ mắt cục bộ một bên, kích ứng nhẹ, chảy nước mắt nhẹ | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ | |
Viêm kết mạc truyền nhiễm | Nhạy cảm với ánh sáng, cảm giác bị cào Đôi khi có xuất tiết mủ, phù mi, nhú gai ở kết mạc sụn mi | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ Đảm bảo vệ sinh tay kỹ lưỡng và vệ sinh thiết bị khám để ngăn ngừa lây nhiễm chéo |
Một bên, mảng đỏ khu trú không biểu hiện triệu chứng hoặc cả một vùng đỏ Có thể là chấn thương trước hoặc hiệu ứng valsalva Thường xuyên sử dụng thuốc chống đông hoặc thuốc chống ngưng tập tiểu cầu (ví dụ, aspirin, NSAID, warfarin) | Bệnh sử và khám thực thể‡ | |
Sưng ngứa dữ dội, xuất tiết thành dây Thường là nam giới vị thành niên hoặc vị thành niên Các bệnh dị ứng khác Vượng lên vào mùa xuân và đỡ dần vào mùa đông | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ | |
Bệnh lý giác mạc† | ||
Viêm giác mạc do kính tiếp xúc | Đeo kính tiếp xúc kéo dài, chảy nước mắt, phù giác mạc | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ |
Khởi phát sau chấn thương (nhưng trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể không gặp tình huống này) Cảm giác dị vật Tổn thương trên nhuộm fluorescein | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ | |
Thông thường vùng đục xám trên giác mạc, kèm theo ổ loét có bờ rõ gồ lên như miệng núi lửa Có tiền sử đeo kính tiếp xúc qua đêm | Đánh giá nhãn khoa‡ Nuôi cấy tổ chức loét (bác sĩ mắt cạo bệnh phẩm) | |
Viêm kết giác mạc dịch (viêm giác mạc do adenovirus) nếu trung bình hoặc nặng | Xuất tiết trong Thường có phù mi, hạch trước hàm, phù nề kết mạc Thỉnh thoảng mất thị lực tạm thời nghiêm trọng Bắt màu fluorescein dạng chấm | Bệnh sử và khám thực thể, bao gồm khám mắt nếu chẩn đoán không rõ ràng hoặc có hiện tượng mất thị lực‡ |
Khởi phát sau viêm kết mạc, mụn nước ở mí mắt Loét giác mạc hình cành cây trên phương pháp nhuộm huỳnh quang Một bên | Đánh giá nhãn khoa‡ Nuôi cấy vi rút nếu chẩn đoán không rõ ràng | |
Mụn nước và vẩy ở một mắt trên nền tấy đỏ ở khu vực chi phối của nhánh V1, đôi khi ảnh hưởng đến chóp mũi Mi mắt Đỏ mắt Có thể liên quan đến viêm màng bồ đào Có thể đau nặng | Đánh giá nhãn khoa‡ Nuôi cấy vi rút nếu chẩn đoán không rõ ràng | |
Các rối loạn khác | ||
Đau mắt nghiêm trọng Nhức đầu, buồn nôn, nôn ói, nhìn thấy quầng màu Đục giác mạc (do phù giác mạc), cương tụ kết mạc rõ Giảm thị lực Nhãn áp thường > 40 mm Hg | Đo nhãn áp và soi góc | |
Đau mắt, sợ ánh sáng Cương tụ thể mi (đỏ hầu hết tập trung quanh giác mạc) Thường là một yếu tố nguy cơ (ví dụ rối loạn tự miễn dịch, chấn thương đụng dập trong vài ngày trước đó) Có thể làm giảm thị lực hoặc mủ trong tiền phòng Tyndall tiền phòng trên khám sinh hiển vi | Đánh giá nhãn khoa‡ | |
Đau nặng, thường được mô tả là đau đến phát chán Sợ ánh sáng, chảy nước mắt Các mảng màu đỏ hoặc tím dưới kết mạc nhãn cầu Phù củng mạc Tăng nhạy cảm nhãn cầu Thường có tiền sử rối loạn tự miễn dịch | Đánh giá nhãn khoa‡ Chỉ định xét nghiệm thêm hoặc cùng với một bác sĩ nhãn khoa | |
* Trừ khi được mô tả khác, thường có đặc điểm ngứa hoặc cảm giác bị xước, chảy nước mắt, đỏ lan tỏa, và thường nhạy cảm với ánh sáng, nhưng không thay đổi thị lực và không đau và sợ ánh sáng thực sự. | ||
† Trừ khi được mô tả khác, thường có đặc điểm chảy nước mắt, đau, và sợ ánh sáng thực sự. Thị lực ảnh hưởng nếu tổn thương xâm phạm trục thị giác. | ||
‡ Đánh giá nhãn khoa nên bao gồm kiểm tra bằng đèn khe kèm theo nhuộm fluorescein. | ||
NSAID = thuốc chống viêm không steroid; V1 = nhánh mắt của dây thần kinh sinh ba. | ||
Đánh giá mắt đỏ
Hầu hết các rối loạn có thể được một chuyên gia chăm sóc sức khỏe tổng quát chẩn đoán.
Lịch sử
Bệnh sử của bệnh hiện tại cần lưu ý đến sự xuất hiện và thời gian kéo dài đỏ mắt và giảm thị lực, ngứa, cảm giác bị cào, đau, hoặc xuất tiết. Tính chất và mức độ nghiêm trọng của đau, bao gồm việc liệu cơn đau có nặng lên do ánh sáng hay không (chứng sợ ánh sáng). Bác sĩ lâm sàng nên xác định tiết tố là dịch nhầy hay mủ. Các câu hỏi khác đánh giá về tiền sử chấn thương, bao gồm tiếp xúc với tác nhân kích thích và sử dụng kính tiếp xúc (ví dụ, có thể lạm dụng như đeo cả trong khi ngủ). Các đợt đau mắt hoặc đỏ mắt trước đó và hình thái thời gian của chúng được gợi ra.
Đánh giá toàn trạng nên tìm kiếm các triệu chứng gợi ý nguyên nhân có thể, bao gồm nhức đầu, buồn nôn, nôn ói, và nhìn thấy quầng màu (glôcôm góc đóng cấp tính); sổ mũi và hắt hơi (dị ứng, nhiễm trùng đường hô hấp trên); và ho, đau họng, và mệt mỏi (nhiễm trùng đường hô hấp trên).
Bệnh sử trước đây bao gồm các câu hỏi về dị ứng và rối loạn tự miễn dịch. Tiền sử dùng thuốc nên hỏi cụ thể về việc sử dụng thuốc nhỏ mắt tại chỗ gần đây (bao gồm cả thuốc không kê đơn), có thể gây mẫn cảm.
Khám thực thể
Khám tổng quát nên bao gồm kiểm tra đầu và cổ để biết các dấu hiệu của các bệnh lý liên quan (ví dụ: viêm đường hô hấp trên, viêm mũi dị ứng, zona thần kinh).
Khám mắt liên quan đến quá trình thử thị lực quy chuẩn và đòi hỏi có đèn bút, thuốc nhuộm fluorescein và sinh hiển vi.
Đo mức thị lực được điều chỉnh tốt nhất với kính. Đánh giá kích thước và phản xạ đồng tử. Sự sợ ánh sáng thực sự (sợ ánh sáng liên ứng) khi chiếu đèn vào mắt lành gây đau cho mắt bệnh khi mắt bệnh nhắm. Đánh giá vận nhãn và thăm khám tổ mắt và tổ chức cạnh nhãn cầu để phát hiện các tổn thương và tình trạng phù. Khám bề mặt sụn để tìm nhú gai. Nhuộm giác mạc với fluorescein và khám trên sinh hiển vi. Nếu phát hiện trợt giác mạc, cần lộn mi trên và tìm dị vật. Khám mắt tốt nhất trên sinh hiển vi. Khám sinh hiển vi để phát hiện mủ và tyndall tiền phòng. Có thể chấp nhận không đo nhãn áp trên những bệnh nhân viêm kết mạc đơn thuần.
Các dấu hiệu cảnh báo
Những phát hiện sau đây cần được quan tâm đặc biệt:
Đau và nôn đột ngột dữ dội
Ban thủy đậu
Giảm thị lực
Miệng vết loét giác mạc
Loét giác mạc hình cành cây
Nhãn áp > 40 mm Hg
Cương tụ kết mạc không đỡ khi tra phenylephrine
Giải thích các dấu hiệu
Bất thường kết mạc và viêm thượng củng mạc được phân biệt với các nguyên nhân khác của đỏ mắt bằng triệu chứng không đau, sợ ánh sáng, và nhuộm giác mạc. Trong số những biểu hiện này, viêm thượng củng mạc được chẩn đoán phân biệt do tính chất khu trú, xuất huyết dưới kết mạc thường được chẩn đoán phân biệt bằng không có chảy nước mắt, không ngứa và không có sợ ánh sáng. Trên lâm sàng không thể phân biệt chính xác giữa viêm kết mạc do vi rút và vi khuẩn.
Bệnh lý giác mạc được phân biệt với các nguyên nhân khác của đỏ mắt (và thường tự các nguyên nhân phân biệt với nhau) bằng cách nhuộm huỳnh quang. Những bệnh lý này cũng có xu hướng được đặc trưng bởi cảm giác đau và sợ ánh sáng. Nếu nhỏ thuốc gây tê vào mắt (ví dụ: proparacain), được thực hiện trước khi đo nhãn áp và lý tưởng nhất là trước khi nhỏ fluorescein, làm giảm đau hoàn toàn thì nguyên nhân có thể chỉ giới hạn ở giác mạc. Nếu có đau và không đỡ khi tra thuốc tê tại chỗ, nguyên nhân có thể là viêm màng bồ đào, glôcômhoặc viêm củng mạc. Vì bệnh nhân có thể viêm màng bồ đào trước thứ phát sau tổn thương giác mạc nên đau cố kéo dài sau khi tra thuốc tê tại chỗ không giúp loại trừ tổn thương giác mạc.
Viêm màng bồ đào trước, góc đóng cấp tính và viêm củng mạc có thể phân biệt với các nguyên nhân gây đỏ mắt khác bằng triệu chứng đau và không bắt màu khi nhuộm giác mạc. Viêm màng bồ đào trước có xu hướng gặp trên bệnh nhân đau, sợ ánh sáng thực sự, không bắt màu khi nhuộm fluorescein và nhãn áp bình thường. Chẩn đoán dựa vào tyndall tiền phòng. Tuy nhiên, các bác sĩ chăm sóc sức khoẻ ban đầu có thể gặp nhiều khó khăn để phân biệt những triệu chứng này. Glôcôm góc đóng cấp tính có thể được chẩn đoán dựa vào khởi phát đột ngột cũng như tính chất trầm trọng của các triệu chứng điển hình.
Ngọc trai & cạm bẫy
|
Tra phenylephrine 2,5% có thể giúp bớt cương cụ kết mạc trừ khi nguyên nhân là viêm củng mạc. Tra Phenylephrine để giãn đồng tử ở những bệnh nhân cần khám võng mạc toàn diện. Tuy nhiên, chống chỉ định giãn đồng tử trong các trường hợp sau:
Nghi ngờ glôcôm góc đóng cấp tính
Tiền sử glôcôm góc đóng
Tiền phòng nông
Xét nghiệm
Xét nghiệm thường là không cần thiết. Các nuôi cấy vi rút nếu nghi ngờ bị herpes simplex hoặc herpes zoster và chẩn đoán không rõ ràng trên mặt lâm sàng. Loét giác mạc được nuôi cấy bởi bác sĩ nhãn khoa. Soi góc trên bệnh nhân glôcôm. Làm xét nghiệm chẩn đoán các bênh tự miễn dịch có thể giá trị ở những bệnh nhân bị viêm màng bồ đào không rõ nguyên nhân (ví dụ, chấn thương). Bệnh nhân viêm củng mạc sẽ được tiến hành các xét nghiệm chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa mắt.
Điều trị mắt đỏ
Nguyên nhân được điều trị. Bản thân chứng mắt đỏ không cần được điều trị. Không khuyến cáo thuốc tra co mạch.
Những điểm chính
Hầu hết các trường hợp đều do viêm kết mạc.
Đau và chứng sợ ánh sáng thực sự gợi ý những bệnh nghiêm trọng hơn.
Ở những bệnh nhân đau, khám bằng sinh hiển vi với nhuộm fluorescein và đo nhãn áp là mấu chốt.
Đau kéo dài sau khi đã tra tê tại chỗ ở bệnh nhân không bắt màu khi nhuộm giác mạc gợi ý viêm màng bồ đào trước, viêm củng mạc hoặc glôcôm góc đóng cấp tính.
