Dị vật thực quản

Triệu chứng chính là khó nuốt cấp tính. Bệnh nhân bị tắc nghẽn lưu thông qua thực quản hoàn toàn và không thể nuốt được dịch tiêu hóa từ khoang miệng tiết ra. Các triệu chứng khác bao gồm đầy bụng sau ăn, nôn, nuốt đau, nước bọt có máu, nôn khan và nghẹt sặc. Tăng thông khí là hậu quả của lo lắng và cảm giác khó chịu thường có biểu hiện của tình trạng suy hô hấp, nhưng thực tế khó thở hoặc tiếng thở rít hoặc thở khò khè khi nghe gợi ý có dị vật nằm trong đường thở hơn là trong thực quản.

Đôi khi, các dị vật làm trầy xước thực quản nhưng không bị mắc lại. Những trường hợp đó bệnh nhân có thể cảm thấy có dị vật mặc dù thực tế lại không có.

• Đánh giá lâm sàng

• Đôi khi chẩn đoán hình ảnh

• Thường đánh giá qua nội soi

Nhiều bệnh nhân kể bệnh sử rõ ràng về việc nuốt phải dị vật; những người có những triệu chứng gợi ý tắc nghẽn hoàn toàn nên được nội soi điều trị ngay. Bệnh nhân có triệu chứng không đáng kể và không có yếu tố nguy cơ cao (ví dụ: nuốt phải vật sắc nhọn, pin đĩa hoặc pin cúc áo, hoặc các gói thuốc bất hợp pháp) có thể nuốt bình thường có thể không có dị vật bị đút nút và có thể được theo dõi để giải quyết các triệu chứng. Các bệnh nhân khác có thể cần phải có các phương pháp chẩn đoán hình ảnh.

Một số bệnh nhân, chẳng hạn như trẻ nhỏ, người lớn bị suy giảm trí tuệ, người cao tuổi và bệnh nhân mắc bệnh tâm thần, có thể không cung cấp được tiền sử đầy đủ về việc nuốt phải. Những bệnh nhân này có thể có nghẹt thở, không muốn ăn, nôn, chảy nước mũi, thở khò khè, nước bọt màu máu, hoặc suy hô hấp. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể cũng cần thiết ở những bệnh nhân này.

Một số dị vật có thể được phát hiện bằng các phim chụp X-quang thường quy (nên chụp phim theo 2 góc). Những phim chụp X-quang này là tốt nhất để phát hiện các vật lạ bằng kim loại và xương bít tết cũng như để phát hiện các dấu hiệu về tình trạng thủng (ví dụ: khí tự do trong trung thất hoặc khí ở khoang phúc mạc). Các vật thể khác như xương cá và thậm chí một số xương gà, gỗ, nhựa, thủy tinh và các vật kim loại mỏng có thể khó xác định trên phim chụp X-quang thông thường. Nếu nghi ngờ có dị vật hoặc nghi ngờ nuốt phải dị vật do cố ý hoặc dị vật nguy hiểm (ví dụ: gói ma túy bất hợp pháp), cần phải tiến hành các kiểm tra chẩn đoán hình ảnh như CT, đôi khi trước khi nội soi, để xác nhận và xác định vị trí dị vật. Đánh giá nội soi thường là cần thiết ở những bệnh nhân có nghi ngờ nuốt phải dị vật và các triệu chứng đang diễn ra mặc dù kết quả chẩn đoán hình ảnh âm tính.

Nút thức ăn thực quản (nội soi)

Dấu các chi tiết

Hình ảnh do bác sĩ Zubair Malik cung cấp

Kiểm tra chẩn đoán hình ảnh có thuốc cản quang đường uống thường không được thực hiện vì có nguy cơ hít phải và rò rỉ thuốc cản quang ở những bệnh nhân có thủng. Ngoài ra, sự có mặt của chất cản quang còn sót lại có thể làm cho việc loại bỏ bằng nội soi trở nên khó khăn hơn.

• Đôi khi thử nghiệm quan sát và/hoặc dùng glucagon đường tĩnh mạch

• Thường loại bỏ bằng nội soi

Một số dị vật tự di chuyển qua dạ dày, sau đó chúng thường đi qua đường tiêu hóa và được đào thải ra ngoài hoàn toàn. Bệnh nhân không có triệu chứng tắc nghẽn cấp độ cao và không nuốt phải vật sắc nhọn hoặc pin đĩa hoặc pin cúc áo thường có thể được theo dõi một cách an toàn trong tối đa 24 giờ để chờ thông qua, việc này được chỉ định bằng cách giảm các triệu chứng (1). Việc sử dụng glucagon đã được dùng để làm giãn thực quản đầu xa nhưng dường như không hiệu quả đặc biệt so với các phương pháp khác (2, 3). Các phương pháp khác, chẳng hạn như sử dụng các chất sủi bọt, máy đánh tơi thịt, và nong, không được khuyến cáo.

Các dị vật không ra ngoài trong vòng 24 giờ (4) cần được loại bỏ vì chậm trễ sẽ làm tăng nguy cơ bị các biến chứng, bao gồm thủng và làm giảm khả năng loại bỏ thành công.

Liệu pháp nội soi, bằng cách đẩy cục đó vào dạ dày hoặc lấy ra, là phương pháp điều trị được lựa chọn. Nội soi được tiến hành bằng cách cố gắng đưa ống nội soi ra xung quanh cục thức ăn và kiểm tra ống thực quản đầu xa với cục thức ăn đó (ví dụ, đối với các tổn thương thu hẹp hoặc tắc nghẽn) và sau đó thực hiện bằng cách ấn nhẹ nhàng vào giữa cục thức ăn. Để giảm thiểu nguy cơ bị thủng, thủ thuật này chỉ nên được thực hiện bởi bác sĩ nội soi có kinh nghiệm. Cách tốt nhất để loại bỏ dị vật là sử dụng kẹp forceps, kẹp nhiều chấu, lưới, giỏ hoặc thòng lọng, tốt nhất là đặt ống thông vào thực quản hoặc đặt nội khí quản qua miệng để ngăn ngừa hít phải và bảo vệ đường thở (5).

Cần phải nội soi cấp cứu đối với những vật sắc nhọn, vật tròn hoặc cục pin, và bất kể tắc nghẽn gây triệu chứng nặng.

Theo dõi kĩ lưỡng để phát hiện các bất thường về cấu trúc và chức năng được khuyến cáo cho các bệnh nhân có nút thức ăn trong thực quản.

Việc điều trị tắc nghẽn do các gói thuốc bất hợp pháp được thực hiện bằng can thiệp phẫu thuật, vì can thiệp nội soi bị chống chỉ định do nguy cơ vỡ bao và quá liều thuốc. Trong một số trường hợp nhất định, có thể cân nhắc lấy bỏ bằng nội soi trong bối cảnh đa chuyên khoa với sự hỗ trợ của phẫu thuật nếu xảy ra bất kỳ trường hợp nào bị vỡ bao bì.