Tabia ya kutaka kujiua ni nini?
Tabia ya kujiua ni wakati ambapo watu:
Hujiua
Wanajaribu kujiua lakini bado wanaishi
Daima ichukulie kwa uzito unapohisi kutaka kujiua au mtu anapotisha au kujaribu kujiua.
Piga simu kwa nambari ya dharura (911 nchini Marekani) ikiwa:
Umejidhuru au una mipango ya mara moja ya kujaribu kujiua
Umeona mtu ambaye yuko katika hatari ya kujiumiza mwenyewe au wengine
Endelea kuzungumza na mtu anayetaka kujiua kwa sauti ya utulivu na yenye kuunga mkono hadi usaidizi utakapofika.
Nchini Marekani, piga simu au utume ujumbe kwa 988 ili uunganishwe na mshauri aliyepewa mafunzo katika 988 Suicide & Crisis Lifeline (au, zungumza mtandaoni katika 988lifeline.org) ikiwa:
Wewe (au mtu unayemjua) unahitaji usaidizi kwa tatizo la kujiua, afya ya akili au hali ya hatari ya matumizi ya dawa za kulevya
Kuwasiliana na 988 ni bila malipo, kwa siri, na inapatikana saa 24 kwa siku, siku 7 kwa wiki. Una chaguo la kubaki bila kujulikana ikiwa utachagua hivyo. Mshauri wa hali ya hatari aliyepewa mafunzo hutoa usaidizi na kushiriki nyenzo, ikiwa inahitajika.
988 Suicide & Crisis Lifeline hutoa huduma za kupiga simu za moja kwa moja kwenye kituo cha hali ya hatari kwa Kiingereza na Kihispania na hutumia huduma za tafsiri kwa zaidi ya lugha 250 za ziada. Maandishi na gumzo kwa sasa zinapatikana kwa Kiingereza pekee.
Ni nini humfanya mtu kutaka kujiua?
Kawaida, mambo kadhaa lazima yaende vibaya kabla ya watu kujaribu kujiua. Mara nyingi, watu wana mfadhaiko. Mfadhaiko anahisi huzuni sana hivi kwamba huzuni hiyo inakuzuia kuweza kuishi maisha yako ya kawaida. Mfadhaiko unaweza kusababishwa na tukio, kama kifo cha mpendwa. Au, mfadhaiko unaweza kuanza bila tukio la kusikitisha.
Mbali na mfadhaiko, matatizo mengine ya maisha ambayo huongeza hatari ya tabia ya kujiua ni pamoja na:
Kuwa na tatizo kubwa la kiafya
Kuwa na tatizo kubwa la afya ya akili mbali na mfadhaiko
Kuwa na matatizo ya kifedha
Kupoteza mtu unayempenda
Kuwa na tatizo la dawa za kulevya au pombe
Ninawezaje kujua iwapo mtu yuko kwenye hatari ya tabia ya kujiua?
Watu wanaozungumza kuhusu kujiua wako katika hatari kubwa zaidi ikiwa wana mojawapo ya matatizo ya maisha yaliyoorodheshwa hapo juu na pia:
Wamejaribu kujiua hapo awali
Wana mtu katika familia yao ambaye alijiua au alikuwa na tatizo kubwa la afya ya akili
Wanaonekana kusongwa na mawazo ya kujiua
Wana mpango maalum
Walidhulumiwa wakiwa watoto
Ni wazee (haswa ikiwa ni wanaume)
Dawa za kuzuia mfadhaiko ni nini?
Dawa za kuzuia mfadhaiko ni dawa zinazotumika kutibu mfadhaiko. Tumia dawa za mfadhaiko ambazo daktari wako anakuambia umeze-ikiwa hutafanya hivyo, unaweza kuwa na uwezekano mkubwa wa kutekeleza mawazo ya kujiua. Usiache kutumia dawa za mfadhaiko isipokuwa daktari wako akuambie uache.
Wakati mwingine mawazo ya kujiua (lakini si hasa kutekeleza mawazo hayo) yanaweza kuongezeka kwa watoto na vijana wakati wanapotumia dawa za kuzuia mfadhaiko kwa mara ya kwanza. Ikiwa mtoto wako anatumia daw za kuzuia amfadhaiko, tazama ishara hizi za onyo, haswa katika wiki chache za kwanza za matibabu:
Mtoto wako anaonekana mwenye wasiwasi zaidi
Mtoto wako anaonekana mwenye kutikisika, kukereka, au kukasirika.
Mtoto wako anaonekana mwenye wasiwasi
Mtoto wako anachangamka na amejaa nguvu lakini pia anakereka kwa urahisi, kukengeushwa, au kutikisika.
Mpigie simu daktari wa mtoto wako mara moja ikiwa mtoto wako ana mojawapo ya ishara hizi za onyo:
