Rối loạn tâm thần chu kỳ được đặc trưng bởi các triệu chứng hưng cảm nhẹ và trầm cảm nhẹ kéo dài vài ngày, diễn ra không đều và ít nghiêm trọng hơn so với các triệu chứng rối loạn lưỡng cực; những giai đoạn triệu chứng này phải xảy ra hơn nửa ngày trong khoảng thời gian ≥ 2 năm. Chẩn đoán là lâm sàng và dựa trên tiền sử. Việc quản lý chủ yếu bao gồm giáo dục, mặc dù một số bệnh nhân bị suy giảm chức năng cần dùng thuốc.
Rối loạn khí sắc chu kỳ thường là tiền thân của rối loạn lưỡng cực II. Tuy nhiên, nó cũng có thể xảy ra như là trạng thái phiền muộn mà không trở thành một rối loạn khí sắc chủ yếu.
Trong hưng cảm nhẹ mạn tính, một hình thức hiếm khi thấy trên lâm sàng, các thời kỳ phấn chấn chiếm ưu thế với thói quen ngủ giảm xuống < 6 giờ. Những người có hình thức này thường xuyên hân hoan quá mức, tự tin, nhiều năng lượng, đầy kế hoạch, thiếu dự liệu, hay tham gia, và láu táu; họ vồ vập với các xung động và có thể hành động một cách quá thân thiết với mọi người.
Đối với một số người, khí sắc chu kỳ và hưng cảm nhẹ mạn tính góp phần vào thành công trong kinh doanh, lãnh đạo, thành tích và sáng tạo nghệ thuật; tuy nhiên, chúng thường có các hậu quả nghiêm trọng với tương tác cá nhân và xã hội. Những hậu quả thường bao gồm sự bất ổn công việc và trong học tập, những thay đổi mang tính chất xung động và thường xuyên về nơi cư trú, liên tục chia tay hoặc li dị, và lạm dụng rượu và ma túy.
(Xem thêm Tổng quan về Rối loạn tâm trạng.)
Chẩn đoán rối loạn tâm thần chu kỳ
Chẩn đoán rối loạn tâm thần chu kỳ dựa trên các tiêu chuẩn chẩn đoán sau đây từ Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed, Text Revision, phải tồn tại ít nhất 2 năm (1):
Nhiều giai đoạn có triệu chứng hưng cảm nhẹ không đáp ứng tiêu chuẩn của một giai đoạn hưng cảm nhẹ và nhiều giai đoạn có triệu chứng trầm cảm không đáp ứng tiêu chuẩn của một giai đoạn trầm cảm nặng.
Các triệu chứng đã xuất hiện ít nhất một nửa thời gian 2 năm và cá nhân đó không phải là không có triệu chứng trong hơn 2 tháng mỗi lần
Ngoài ra, các triệu chứng này không phải do rối loạn tâm thần khác (ví dụ: rối loạn tâm thần phân liệt, rối loạn ảo tưởng) hoặc do tác động tâm lý của một chất (ví dụ: rối loạn tâm thần phân liệt) hoặc tình trạng bệnh lý khác (ví dụ: cường giáp)
Tài liệu tham khảo chẩn đoán
1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th edition, Text Revision (DSM-5-TR). American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC, pp 160-163.
Điều trị rối loạn lưỡng cực chu kỳ
Chăm sóc hỗ trợ
Đôi khi cần một thuốc chỉnh khí sắc
Bệnh nhân nên được dạy làm thế nào để sống cùng với khuynh hướng tính cách của họ; tuy nhiên, sống với rối loạn khí sắc chu kỳ không phải là dễ dàng bởi mối quan hệ giữa các cá nhân thường có nhiều sóng gió. Công việc với giờ linh hoạt được khuyến cáo. Bệnh nhân có khuynh hướng nghệ thuật có lẽ có thể được khuyến khích theo đuổi sự nghiệp trong nghệ thuật bởi vì tính quá mức và dễ tổn thương của người rối loạn khí sắc có thể được dung nạp tốt ở đây.
Quyết định sử dụng thuốc ổn định tâm trạng (ví dụ: lithium; một số loại thuốc chống co giật, đặc biệt là valproate, carbamazepine và lamotrigine) phụ thuộc vào sự cân bằng giữa suy giảm chức năng và lợi ích xã hội hoặc sự bộc phát sáng tạo mà bệnh nhân có thể gặp phải. Divalproex đường uống thường được dung nạp tốt hơn so với liều lithium tương đương.
Cần tránh dùng thuốc chống trầm cảm trừ khi các triệu chứng trầm cảm nặng và kéo dài bởi việc có nguy cơ cao đảo pha và chu kỳ nhanh.
Các nhóm hỗ trợ có thể giúp bệnh nhân bằng cách cung cấp một diễn đàn để chia sẻ kinh nghiệm và cảm xúc chung của họ.
