Rối loạn phô dâm

(Loạn dục phô bày)

TheoGeorge R. Brown, MD, East Tennessee State University
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 7 2023

Loạn dục phô bày được đặc trưng bởi sự đạt được sự phấn khích tình dục thông qua phô bày bộ phận sinh dục, thường là với một người lạ ngẫu nhiên. Thuật ngữ này cũng có thể đề cập đến một mong muốn mạnh mẽ được quan sát bởi những người khác trong quá trình hoạt động tình dục. Rối loạn loạn dục phô bày bao gồm việc hành động theo những sự thúc dục này với một người không đồng thuận hoặc trải nghiệm một sự đau khổ đáng kể hoặc suy giảm chức năng vì những thúc giục và xung động như vậy.

Chứng phô dâm là một dạng lệch lạc tình dục, nhưng hầu hết những người mắc chứng phô dâm không đáp ứng các tiêu chuẩn lâm sàng của chứng rối loạn lệch lạc tình dục, đòi hỏi hành vi, tưởng tượng hoặc sự thôi thúc mãnh liệt của một người dẫn đến đau khổ đáng kể về mặt lâm sàng hoặc suy giảm chức năng hoặc gây hại cho người khác (trong đó chứng phô dâm bao gồm hành động theo sự thôi thúc của một người không đồng ý). Tình trạng này cũng phải kéo dài 6 tháng.

Mặc dù tỷ lệ hiện mắc thực sự chưa được biết rõ nhưng tỷ lệ hiện mắc ước tính ở nam giới là khoảng 2% đến 4% (1); tỷ lệ hiện mắc dường như thấp hơn ở nữ giới. Rất ít nữ giới có chẩn đoán mắc chứng rối loạn phô dâm. Thomas et al (2) gợi ý rằng sự khác biệt về giới tính trong tình dục xã hội có thể liên quan đến sự khác biệt giới tính đã được quan sát từ lâu này.

Những người bị loạn dục phô bày (thường là nam giới) có thể thủ dâm trong khi phô bày hoặc tưởng tượng về việc sự phô bày của mình với người khác. Họ có thể nhận biết được nhu cầu của họ trong việc gây ngạc nhiên, gây sốc, hoặc gây ấn tượng với người quan sát không mong muốn. Nạn nhân hầu như luôn là một phụ nữ trưởng thành hay một đứa trẻ ở một trong hai giới. Quan hệ tình dục thực sự hiếm khi được tìm kiếm, và sự tổn hại về thể chất đối với nhân chứng bất ngờ là không thường gặp.

Khởi phát thường ở tuổi thiếu niên; đôi khi, hành động đầu tiên xảy ra ở nhiều lứa tuổi hơn, trong thời kỳ tiền thiếu niên hoặc trung niên.

Khoảng 30% tội phạm tình dục nam bị bắt là những người phô dâm (3). Tỷ lệ tái phạm cao tới khoảng 40% đã được báo cáo (4). Mặc dù được báo cáo là có xảy ra, nhưng phần lớn những người có chủ nghĩa phô bày không tham gia vào các hành vi tình dục mạnh mẽ.

Mặc dù nhiều người phô dâm kết hôn, nhưng cuộc hôn nhân thường gặp rắc rối do sự điều chỉnh về xã hội và tình dục kém, bao gồm cả rối loạn chức năng tình dục thường xuyên (xem Chức năng và rối loạn chức năng tình dục namChức năng và rối loạn chức năng tình dục nữ).

Những người bị phô dâm cũng có thể mắc rối loạn nhân cách (thường là chống đối xã hội) hoặc rối loạn hành vi (5).

Đối với một số người, loạn dục phô bày được biểu hiện dưới dạng một mong muốn mãnh liệt để được người khác theo dõi các hành vi tình dục của họ. Điều hấp dẫn đối với những người như vậy không phải là hành động gây ngạc nhiên đối với một khán giả mà đúng hơn là được nhìn bởi một khán giả bất ngờ. Những người có dạng loạn dụng phô bày này có thể làm các bộ phim khiêu dâm hoặc trở thành người giải trí dành cho người lớn. Họ hiếm khi cảm thấy đau khổ hoặc suy yếu do ham muốn này và do đó có thể không bị rối loạn tâm thần.

Tài liệu tham khảo chung

  1. 1. Långström N, Seto MC: Exhibitionistic and voyeuristic behavior in a Swedish national population survey. Arch Sex Behav 35(4):427-435, 2006. doi: 10.1007/s10508-006-9042-6

  2. 2. Thomas AG, Stone B, Bennett P, et al: Sex differences in voyeuristic and exhibitionistic interests: Exploring the mediating roles of sociosexuality and sexual compulsivity from an evolutionary perspective. Arch Sexual Behav 50:215102162, 2021 doi: 10.1007/s10508-021-01991-0

  3. 3. Abel GG, Becker JV, Cunningham-Rathner J: Multiple paraphilic diagnoses among sex offenders. Bull Am Acad Psychiatry Law 16(2):153-168, 1988. PMID: 3395701

  4. 4. Firestone P, Kingston DA, Wexler A, et al: Long-term follow-up of exhibitionists: psychological, phallometric, and offense characteristics, J Am Acad Psychiatry Law 34(3):349-359, 2006 PMID: 17032959

  5. 5. Grant JE: Clinical characteristics and psychiatric comorbidity in males with exhibitionism. J Clin Psychiatry 66(11):1367-1371, 2005. doi: 10.4088/jcp.v66n1104.

Chẩn đoán rối loạn phô dâm

  • Các tiêu chuẩn trong Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5-TR)

Chẩn đoán rối loạn phô dâm cần phải có những tiêu chuẩn sau đây (1):

  • Bệnh nhân bị kích thích tình dục mãnh liệt và thường xuyên do để lộ bộ phận sinh dục của mình cho một người không nghi ngờ, biểu hiện bằng những tưởng tượng, thôi thúc hoặc hành vi.

  • Bệnh nhân đã hành động theo nhu cầu tình dục của họ với một người không có sự đồng thuận của họ, hoặc những thôi thúc hay tưởng tượng tình dục này gây ra đau khổ hoặc suy giảm đáng kể về mặt lâm sàng trong các lĩnh vực hoạt động xã hội, nghề nghiệp hoặc quan trọng khác.

  • Tình trạng này kéo dài 6 tháng.

Bác sĩ lâm sàng phải xác định xem bệnh nhân có bị kích thích tình dục bằng cách để lộ bộ phận sinh dục cho trẻ chưa dậy thì hay người trưởng thành về mặt thể chất hay cả hai.

Tài liệu tham khảo chẩn đoán

  1. 1. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition,Text Revision (DSM-5-TR). American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.

Điều trị rối loạn phô dâm

  • Nhóm trị liệu tâm lý và hỗ trợ

  • Chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI)

  • Đôi khi dùng thuốc kháng androgen

Khi luật pháp bị vi phạm và được quy định là tội phạm tình dục, việc điều trị chứng rối loạn phô dâm thường bắt đầu bằng liệu pháp tâm lý, các nhóm hỗ trợ và SSRI (1, 2).

Nếu SSRI không hiệu quả và nếu rối loạn nặng, thì cần phải xem xét việc dùng thuốc làm giảm nồng độ testosterone và do đó làm giảm ham muốn tình dục. Những loại thuốc này được gọi là thuốc kháng androgen, mặc dù những loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất không thực sự ngăn chặn tác dụng của testosterone. Những loại thuốc này bao gồm thuốc chủ vận hormone giải phóng gonadotropin (GnRH) (ví dụ, leuprolide) và medroxyprogesterone acetate dự trữ; cả hai đều làm giảm quá trình sản sinh hormone tạo hoàng thể (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH) của tuyến yên. Sự thông tin đầy đủ và theo dõi một cách thích hợp về chức năng gan và nồng độ testosteron huyết thanh là bắt buộc.

Tỷ lệ tái lại là rất cao. Hiệu quả của việc điều trị được theo dõi dựa trên tự báo cáo, đo dòng máu đến dương vật và hồ sơ bắt giữ.

Tài liệu tham khảo về điều trị

  1. 1. Garcia FD, Thibaut F: Current concepts in the pharmacotherapy of paraphilias. Drugs 71(6):771-790, 2011. doi: 10.2165/11585490-000000000-00000

  2. 2. Thibaut F: Pharmacological treatment of paraphilias. Isr J Psychiatry Relat Sci 49(4):297-305, 2012. Isr J Psychiatry Relat Sci 2012;49(4):297-305. PMID: 23585467

Những điểm chính

  • Hầu hết những người có hành vi phô dâm không đáp ứng được các tiêu chuẩn lâm sàng của chứng rối loạn phô dâm.

  • Khoảng 30% số tội phạm tình dục nam bị bắt là những người phô dâm; tội phạm tình dục thường xuyên tái diễn.

  • Chỉ chẩn đoán rối loạn phô dâm nếu tình trạng này đã tồn tại 6 tháng và nếu bệnh nhân đã hành động theo ham muốn tình dục với một người không có sự đồng thuận hoặc hành vi của họ khiến họ đau khổ hoặc suy giảm chức năng đáng kể về mặt lâm sàng.

  • Nhiều người có hành vi phô dâm không tìm cách điều trị; trước tiên hãy điều trị cho những bệnh nhân đã phạm tội tình dục bằng liệu pháp tâm lý và SSRI; nếu cần điều trị bổ sung và nếu có chấp thuận tham gia, hãy điều trị bằng thuốc kháng androgen.