Liệu pháp thay thế thận thay thế chức năng thận không gồm chức năng nội tiết ở bệnh nhân suy thận và thỉnh thoảng được chỉ định cho một số loại ngộ độc. Kỹ thuật bao gồm lọc máu ngắt quãng, siêu lọc máu liên tục, lọc máu và lọc màng bụng. Tất cả các phương pháp giúp trao đổi chất hòa tan và đào thải dịch từ dòng máu, sử dụng lọc máu và siêu lọc qua các màng có tính thấm.
Liệu pháp thay thế thận không điều chỉnh được những bất thường về nội tiết (giảm sản sinh erythropoietin và 1,25-dihydroxyvitamin D3) của suy thận. Trong quá trình chạy thận nhân tạo, chất tan trong huyết thanh (ví dụ: natri, clorua, kali, bicarbonate, canxi, magiê, phosphat, urê, creatinin, axit uric) khuếch tán thụ động giữa các ngăn chứa chất lỏng theo chiều dốc nồng độ (vận chuyển khuếch tán). Trong quá trình siêu lọc, nước từ huyết thanh đi qua giữa các khoang làm giảm chênh lệch áp lực thủy tĩnh, kéo chất tan kèm theo (vận chuyển đối lưu). Hai quá trình này thường được sử dụng kết hợp (lọc máu). Lọc máu hấp phụ là kỹ thuật hiếm khi được sử dụng để loại bỏ độc tố bằng cách đưa dòng máu qua một lớp chứa chất hấp phụ (thường là hợp chất resin hoặc than hoạt tính).
Lọc máu và siêu lọc có thể được thực hiện ngắt quãng hoặc liên tục. Lọc máu liên tục được sử dụng chủ yếu cho tổn thương thận cấp. Lọc máu liên tục đôi khi được dung nạp tốt hơn so với lọc máu ngắt quãng ở những bệnh nhân không ổn định vì dịch và các chất hòa tan được đào thải chậm hơn. Tất cả các dạng liệu pháp thay thế thận ngoại trừ lọc màng bụng đều cần phải có đường vào mạch máu; các kỹ thuật lọc máu liên tục đòi hỏi phải có vòng tuần hoàn động mạch tĩnh mạch trực tiếp hoặc tĩnh mạch tĩnh mạch.
Việc lựa chọn kỹ thuật phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mục đích chính là gì (ví dụ, loại bỏ chất tan hoặc nước hoặc cả hai), tình trạng bệnh khi chỉ định (ví dụ suy thận cấp hoặc mạn tính, ngộ độc), đường vào mạch máu, ổn định huyết động, tính sẵn có, trình độ chuyên môn tại cơ sở, nhu cầu và khả năng của bệnh nhân (ví dụ lọc máu tại nhà). Bảng Chỉ định và Chống chỉ định đối với các Liệu pháp Thay thế Thận Thông thường liệt kê các chỉ định và chống chỉ định đối với các dạng liệu pháp thay thế thận phổ biến.
Chỉ định và chống chỉ định đối với các liệu pháp thay thế thận phổ biến
Điều trị thay thế thận | Chỉ định | Chống chỉ định |
|---|---|---|
Suy giảm chức năng thận hoặc suy thận (cấp tính hoặc mạn tính) với bất dấu hiệu nào sau đây mà không thể kiểm soát được:
| Bệnh nhân không hợp tác hoặc huyết động không ổn định | |
Chỉ định giống như lọc máu (trừ trường hợp ngộ độc) ở các bệnh nhân
| Tuyệt đối:
Tương đối:
| |
Lọc máu hấp phụ | Ngộ độc hoặc nhiễm độc (ví dụ: do thuốc barbiturat, nhiều thuốc chống trầm cảm, ethchlorvynol, meprobamate, paraquat, glutethimide, kim loại như lithium và bari, hoặc liều độc của aminoglycoside hoặc thuốc tim mạch) | Bệnh nhân không hợp tác hoặc huyết động không ổn định |
* Để tính GFR, xem GFR. BSA = diện tích bề mặt cơ thể; GFR = mức lọc cầu thận. | ||
Chăm sóc bệnh nhân cần liệu pháp thay thế thận lâu dài lý tưởng cần có bác sĩ thận học, bác sĩ tâm thần, nhân viên xã hội, nhà dinh dưỡng học, điều dưỡng chuyên về lọc máu, bác sĩ phẫu thuật mạch máu (hoặc phẫu thuật viên lành nghề về mổ đặt catheter lọc màng bụng) và một đội ngũ phẫu thuật ghép thận. Đánh giá bệnh nhân nên bắt đầu khi dự đoán mắc bệnh thận giai đoạn cuối nhưng trước khi cần thay thế thận để có thể phối hợp chăm sóc và giáo dục bệnh nhân về các lựa chọn của họ, đánh giá nguồn lực và nhu cầu, cũng như tạo đường tiếp cận mạch máu.
Đánh giá về mặt tâm lý xã hội là quan trọng vì liệu pháp thay thế thận làm cho bệnh nhân dễ bị tổn thương về mặt xã hội và tình cảm. Nó làm gián đoạn hoạt động thường nhật, trường học và các hoạt động giải trí; tạo ra sự tức giận, thất vọng, căng thẳng, cảm giác tội lỗi vì phải lệ thuộc và làm thay đổi hình ảnh cơ thể do giảm năng lượng thể chất, mất hoặc thay đổi chức năng tình dục, thay đổi ngoại hình do phẫu thuật, đặt catheter lọc máu, các dấu kim, bệnh xương hoặc sự suy giảm về thể chất khác. Một số bệnh nhân phản ứng với những cảm giác này bằng cách không tuân thủ hoặc không hợp tác với nhóm điều trị.
Tính cách giúp cải thiện tiên lượng cho việc điều trị lâu dài thành công bao gồm khả năng thích nghi, tự lập, tự chủ, khả năng đối diện với sự thất vọng và sự lạc quan. Sự ổn định về cảm xúc, sự động viên của gia đình, sự hỗ trợ nhất quán của nhóm điều trị và sự tham gia của bệnh nhân và gia đình trong quá trình ra quyết định cũng rất quan trọng. Các chương trình khuyến khích sự độc lập của bệnh nhân và lấy lại tối đa các thói quen sống trước kia giúp thành công hơn trong việc làm giảm các vấn đề tâm lý xã hội.
