Hạch

(Các nang hoạt dịch)

TheoDavid R. Steinberg, MD, Perelman School of Medicine at the University of Pennsylvania
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 5 2024

Nang hoạt dịch là những chỗ sưng thường xuất hiện trên bàn tay, đặc biệt là ở mặt mu cổ tay. Chọc hút hoặc cắt bỏ được chỉ định trong điều trị nang có triệu chứng.

(Xem thêm Tổng quan và đánh giá các bệnh lý bàn tay.)

U nang hạch là nguyên nhân phổ biến nhất gây sưng mô mềm ảnh hưởng đến bàn tay và cổ tay. Bệnh thường phát triển tự phát ở người trưởng thành từ 20 tuổi đến 50 tuổi, với tỷ lệ nữ:nam là 3:1 (1). Kích thước của một nang có thể thay đổi theo thời gian và mức độ sử dụng bàn tay.

Tài liệu tham khảo

  1. 1. Kuliński S, Gutkowska O, Mizia S, Gosk J: Ganglions of the hand and wrist: Retrospective statistical analysis of 520 cases. Adv Clin Exp Med. 2017;26(1):95-100. doi:10.17219/acem/65070

Nguyên nhân của hạch

Nguyên nhân của hầu hết các nang là chưa rõ. Các cấu trúc nang nằm gần hoặc gắn liền (thường bằng một cái cuống nhỏ) với bao gân và bao khớp. Bờ của nang nhẵn, xơ, và có độ dày khác nhau. Các nang chứa đầy dịch trong suốt, sánh hoặc nhầy có độ nhớt cao. Dịch trong nang đôi khi gần như axit hyaluronic.

Hầu hết các nang bị tách ra bất thường. Nang mặt mu cổ tay xuất hiện từ khớp thuyền-nguyệt và chiếm khoảng 65% trường hợp nang ở cổ và bàn tay. Hạch mặt gan tay của cổ tay phát sinh ở mặt xa của xương quay và chiếm khoảng 3% đến 20% số hạch. Các hạch bao gân gấp và các nang nhầy (phát sinh từ khớp gian đốt xa ở mặt mu tay) chiếm 7% đến 12% còn lại. Các nang có thể tự khỏi.

Chẩn đoán hạch

  • Khám

Nang rõ ràng khi thăm khám. Vì chúng có dạng nang nên chúng cho ánh sáng xuyên qua. Một loại khối khác (khối đặc) ở mặt mu cổ tay xảy ra ở những bệnh nhân bị viêm bao gân hoặc viêm khớp dạng thấp; nó có thể dễ dàng được phân biệt bởi hình dạng không đều, không có sự xuyên sáng và tình trạng liên quan của khối đó với viêm bao gân duỗi tăng sinh (tức là khối này di chuyển theo sự di chuyển của gân khi gấp và duỗi các ngón tay).

Điều trị hạch

  • Chọc hút hoặc cắt bỏ nếu có các triệu chứng gây khó chịu

Hầu hết các nang không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân bị ảnh hưởng bởi sự xuất hiện của nó hoặc nếu nang gây đau hoặc khó chịu, chọc hút đơn thuần với kim lớn có hiệu quả ở khoảng 50% bệnh nhân. Cố gắng phá vỡ nang bằng cách ép nó với vật cứng có nguy cơ tổn thương cấu trúc xung quanh mà không đem lại lợi ích.

Điều trị không phẫu thuật thất bại ở hơn 50% số bệnh nhân, cần phải phẫu thuật cắt bỏ (1). Cắt bỏ có thể được thực hiện qua nội soi hoặc mổ mở. Tỷ lệ tái phát sau phẫu thuật cắt bỏ khoảng 5% đến 15% (2).

Tài liệu tham khảo về điều trị

  1. 1. Dias JJ, Dhukaram V, Kumar P: The natural history of untreated dorsal wrist ganglia and patient reported outcome 6 years after intervention. J Hand Surg Eur Vol. 2007;32(5):502-508. doi:10.1016/J.JHSE.2007.05.007

  2. 2. Thornburg LE: Ganglions of the hand and wrist. J Am Acad Orthop Surg. 1999;7(4):231-238. doi:10.5435/00124635-199907000-00003