Cường lách là nguyên nhân gây giảm tế bào do lách to.
Nguồn chủ đề
(Xem thêm Tổng quan về lách.)
Cường lách là một quá trình thứ phát có thể phát sinh do lách to ở hầu hết các nguyên nhân. (xem bảng Các nguyên nhân lách to thường gặp) Lách to làm tăng cơ chế lọc và phá hủy hồng cầu, và thường cả bạch cầu và tiểu cầu. Tăng sinh ở tủy xương bù đắp xảy ra ở những tế bào bị giảm trong tuần hoàn.
Triệu chứng và Dấu hiệu của Cường lách
Lách to là dấu hiệu; kích thước lách tương ứng với mức độ giảm tế bào. Các kết quả lâm sàng khác thường do rối loạn gốc.
Chẩn đoán cường lách
Khám thực thể
Đôi khi siêu âm
Công thức máu
Nghi ngờ cường lách ở những bệnh nhân có lách to và thiếu máu hoặc giảm tế bào máu. Chỉ định xét nghiệm cũng tương tự như với lách to.
Trừ phi các cơ chế khác cùng tồn tại với mức độ nghiêm trọng, thiếu máu và các giảm tế bào máu khác là nhẹ và không có triệu chứng (ví dụ, số lượng tiểu cầu, từ 50 đến 100 x 103/mcL [50 đến 100 x 109/L]; số lượng bạch cầu, 2500 đến 4000/mcL [2,5 đến 4 x 109/L]) với số lượng bạch cầu bình thường. Hình thái hồng cầu nói chung là bình thường, ngoại trừ có thể có hồng cầu hình cầu. Tăng hồng cầu lưới thường gặp khi tình trạng cường lách là do thiếu máu tan máu.
Điều trị cường lách
Có thể cắt lách hoặc triệt đốt lách (bằng sóng vô tuyến, vi sóng hoặc nhiệt)
Tiêm vắc xin và kháng sinh dự phòng cho bệnh nhân cắt lách
Điều trị hướng trực tiếp vào bệnh lý nền.
Nếu cường lách là biểu hiện nghiêm trọng duy nhất của bệnh (ví dụ: bệnh Gaucher), có thể có chỉ định triệt đốt lách bằng cắt lách. Chỉ định cắt lách trong tình trạng cường lách được nêu chi tiết dưới đây (xem bảng Chỉ định cắt lách trong tình trạng cường lách).
Vì lách còn nguyên vẹn có tác dụng bảo vệ chống lại các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn có vỏ bọc gây ra, nên tránh cắt lách bất cứ khi nào có thể. Bệnh nhân cắt lách cần phải tiêm vắc-xin phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng do Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis và Haemophilus influenzae gây ra. Bệnh nhân cũng nên tiêm vắc xin cúm và COVID-19 và có thể cần tiêm các loại vắc xin khác tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng của họ.
Sau khi cắt lách, bệnh nhân rất dễ nhiễm khuẩn (vi khuẩn có vỏ), vì thế nên sử dụng kháng sinh dự phòng hàng ngày như penicillin hoặc erythromycin. Bệnh nhân bị sốt cần phải được đánh giá cẩn thận về nhiễm trùng.
Chỉ định cắt lách trong cường lách
Các chỉ định | Ví dụ |
|---|---|
Chảy máu quá nhiều | Giảm tiểu cầu do cường lách Chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản đòi hỏi phải thực hiện thủ thuật tạo shunt đồng thời Chấn thương vỡ lách gây chảy máu quá nhiều |
Bệnh lý tan máu trong đó lách to làm rút ngắn thời gian sống của các tế bào hồng cầu bất thường nội tại | Bệnh hồng cầu tròn di truyền Thalassemia |
Chèn ép các cơ quan khác của ổ bụng | Chèn ép thận trái Dạ dày với cảm giác đầy sớm |
GIảm tế bào trầm trọng liên quan đến lách rất to | Bệnh bạch cầu tế bào tóc Các bệnh dự trữ lipid* |
Sung huyết lách do bất thường mạch máu | Tắc nghẽn tĩnh mạch lách do huyết khối, chèn ép bên ngoài hoặc hẹp Chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản liên quan đến tăng áp lực tĩnh mạch lách quá mức do tăng áp lực tĩnh mạch cửa hoặc hội chứng Budd-Chiari |
* Lách có thể lớn gấp 30 lần so với bình thường. | |
