Viêm điểm bám gân lồi cầu ngoài khuỷu tay

(Tennis Elbow)

TheoPaul L. Liebert, MD, Tomah Memorial Hospital, Tomah, WI

Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 11 2023

Triệu chứng và Dấu hiệu|
Chẩn đoán|
Điều trị|
Những điểm chính|

Viêm điểm bám lồi cầu ngoài do quá trình viêm và vi chấn thương các sợi gân duỗi cẳng tay. Triệu chứng là đau lồi cầu ngoài khuỷu tay, lan xuống cẳng tay. Chẩn đoán bằng khám lâm sàng, làm các test kích thích. Điều trị bằng nghỉ ngơi, NSAID, vật lý trị liệu.

Lý thuyết về tổn thương bệnh học của lồi cầu ngoài ở các trường hợp không phải vận động viên, hoặc hoạt động nghề nghiệp là lặp lại mạnh liên tục các động tác sấp ngửa cẳng tay cũng như vận động quá mức hoặc yếu gân duỗi bám vào lồi cầu ngoài, hoặc cả hai cơ chế. Ví dụ, trong động tác dùng cẳng tay hất ngược để đánh bóng bàn, khuỷu tay và cổ tay sẽ duỗi đặc biệt là cơ gấp cổ tay trụ sẽ hoạt động quá mức gây tổn thương khi gân trượt về phía lồi cầu ngoài và đài quay. Các yếu tố đóng góp làm tổn thương bao gồm bao gồm yếu cơ khớp vai và cổ tay, vợt đánh bằng lực mạnh, bàn tay nhỏ hơn so với tay vợt, đánh mạnh vào quả bóng ướt hoặc đánh bằng rìa vợt.

Trong quá trình tập luyện kéo dài, tổn thương có thể do dùng quá mức (dùng quá mức gân duỗi hoặc lặp đi lặp lại một động tác) hoặc mất cân bằng cơ duỗi và gấp cẳng tay. Các hoạt động không phải do chơi thể thao cũng có thể gây viêm lồi cầu ngoài cánh tay do lặp lại động tác cầm vật bằng tay và sấp ngửa cẳng tay (ví dụ như bắt vít, có thể do đánh máy).

Theo thời gian, gây tụ máu dưới màng xương, canxi hóa gân, hình thành gai xương lồi cầu ngoài và đặc biệt có thể thoái hóa gân.

Các triệu chứng và dấu hiệu của viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay

Ban đầu đau ở vị trí xung quanh điểm bám gân duỗi ở lồi cầu ngoài khi cổ tay duỗi và có sức cản (ví dụ động tác bắt vít hoặc đánh bóng). Trong tập đối kháng, viêm lồi cầu ngoài thường xảy ra trong môn như chèo thuyền, hoặc lên xà đơn để tập các cơ thắt lưng đặc biệt là khi cổ tay sấp. Đau có thể kéo lan từ lồi cầu ngoài đến giữa cẳng tay.

Chẩn đoán viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay

Test kích thích

Chẩn đoán khi đau dọc theo gân duỗi chung các ngón khi ngón giữa duỗi có đối kháng và khuỷu tay duỗi thẳng. Ngoài ra, chẩn đoán xác định nếu cùng một cơn đau xảy ra trong quá trình vận động sau: Bệnh nhân ngồi trên ghế, cẳng tay để trên bàn, khuỷu tay gấp, bàn tay úp xuống mặt bàn, người khám đặt tay vào đầu ngón tay bệnh nhân, bệnh nhân cố gắng nâng tay qua động tác duỗi cổ tay.(xem kiểm tra khuỷu tay như thế nào (xem thêm Cách kiểm tra khuỷu tay).

Điều trị viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay

Nghỉ ngơi, chườm lạnh, giảm đau NSAID, tập căng cơ duỗi
Thay đổi sinh hoạt hàng ngày
Nẹp khuỷu tay quần vợt (phản lực)
Sau đó, tập các bài tập đối kháng

Điều trị thông qua tiếp cận hai giai đoạn. Ban đầu, nghỉ ngơi, giảm đau NSAID, tập căng cơ duỗi. Đôi khi tiêm corticosteroid vào vị trí đau gân. Khi cơn đau giảm xuống, tập đối kháng nhẹ nhàng cơ gấp và duỗi cẳng tay qua các bài tập kháng lực cân bằng, không cân bằng. Nên tránh các động tác gây đau như duỗi cổ tay hoặc sấp cổ tay. Nên dùng nẹp băng chun cố định gân duỗi dưới khớp khuỷu. Điều chỉnh phù hợp kích thước của vợt giúp hạn chế thêm tổn thương.

Mặc dù ít khi phải phẫu thuật, chỉ định mổ đặt ra nhằm mục đích cắt bỏ phần gân thoái hóa, gân dính dây sẹo. Phẫu thuật chỉ định khi điều trị nội khoa 9 - 12 tháng thất bại, bệnh nhân nên được giải thích phẫu thuật có thể không cải thiện triệu chứng nhiều.

Các bài tập để giảm viêm mỏm lồi cầu ngoài

Giạng và duỗi ngón tay, có kháng cự và có bột bả

1. Làm phẳng bột bả trên bàn. 2. Gập (cuộn tròn) các ngón tay lại và để trên bột bả. 3. Duỗi và giạng (xòe) các ngón ta... đọc thêm