Khàn tiếng co thắt (co thắt dây thanh quản) là co thắt cơ thanh quản liên tục gây ra tiếng nói bất thường.
Khó phát âm do co thắt là một chứng loạn trương lực tự phát ảnh hưởng đến các cơ của thanh quản trong các di động cụ thể của thanh quản. Như một hình thái rối loạn cơ học địa tại chỗ, rối loạn khàn tiếng co thắt có khởi phát từ 30 đến 50 tuổi, và khoảng 60% bệnh nhân là phụ nữ.
Có 3 dạng chính:
Rối loạn co thắt cơ khép
Rối loạn co thắt cơ mở
Khàn tiếng co thắt hỗn hợp
Trong khó phát âm do co thắt cơ khép, giọng nói của bệnh nhân nghe có vẻ bị ép lại, gắng sức hoặc căng thẳng do các nếp gấp thanh âm không được kiểm soát trong khi nói. Những giai đoạn co thắt thường xảy ra khi nguyên âm được hình thành, đặc biệt là ở đầu từ.
Trong khó phát âm do co thắt cơ giạng, ít phổ biến hơn, tình trạng gián đoạn âm thanh đột ngột do dây thanh âm mở không kiểm soát bị đi kèm với tình trạng thoát ra âm thanh của không khí trong lời nói tiếp nối.
Những người bị khó phát âm do co thắt hỗn hợp có thể biểu hiện các đặc điểm của cả khó phát âm do co thắt cơ khép và khó phát âm do co thắt cơ giạng ở các mức độ khác nhau và vào các thời điểm khác nhau.
(Xem thêm Tổng quan về bất thường van tim.)
Điều trị Khàn tiếng co thắt
Tiêm độc tố botulinum
Phẫu thuật cắt dây thần kinh thanh quản và phẫu thuật phân bổ dây thần kinh theo mổ phiên
Đối với khó phát âm do co thắt cơ khép, tiêm độc tố botulinum (BoNT) vào cơ khép dây thanh âm đã trở thành điều trị tiêu chuẩn, với việc tiêm nhắm mục tiêu đạt được giọng nói bình thường ở khoảng 70% số bệnh nhân trong tối đa 3 tháng. Do tác dụng của BoNT là tạm thời nên phải tiêm nhắc lại để duy trì sự cải thiện. Phẫu thuật cắt dây thần kinh thanh quản kèm theo phẫu thuật phân bổ dây thần kinh theo mổ phiên cũng là một phương án điều trị ở một số trung tâm. Cắt dây thần kinh thanh quản không có phân bổ dây thần kinh đã được chứng minh là dẫn đến đồng vận và không phải là cách tiếp cận ưa thích cho tình trạng này.
Đối với khàn tiếng co thắt cơ mở, không có phương pháp điều trị nào được biết đến vĩnh viễn làm giảm bớt rối loạn, nhưng cải thiện tạm thời đã đạt được với độc tố botulinum được tiêm tới cơ nhẫn phễu sau (cơ mở thanh âm duy nhất, 1, 2). Phẫu thuật tạo hình thanh quản trung gian (di chuyển về phía đường giữa bằng cách chèn một miếng đệm có thể điều chỉnh sang hai bên) của cả hai dây thanh âm có một số lợi ích đối với một số bệnh nhân (3).
Tài liệu tham khảo về điều trị
Mor N, Simonyan K, Blitzer A: Central voice production and pathophysiology of spasmodic dysphonia. Laryngoscope 128(1):177-183, 2018. doi:10.1002/lary.26655
Dharia I, Bielamowicz S: Unilateral versus bilateral botulinum toxin injections in adductor spasmodic dysphonia in a large cohort [published online ahead of print, 2019 Dec 14]. Laryngoscope 10.1002/lary.28457, 2019. doi:10.1002/lary.28457
Dewan K, Berke GS: Bilateral vocal fold medialization: a treatment for abductor spasmodic dysphonia. J Voice 33(1):45-48, 2019. doi:10.1016/j.jvoice.2017.09.027
