Đường rò hậu môn trực tràng là một đường hình ống có một lỗ mở trong ống hậu môn và một lỗ khác thường ở da quanh hậu môn. Triệu chứng là chảy dịch và đôi khi có đau. Chẩn đoán bằng cách khám và đôi khi nội soi hậu môn, soi đại tràng sigma hoặc nội soi đại tràng. Điều trị cần phải phẫu thuật.
(Xem thêm Đánh giá các rối loạn ở hậu môn trực tràng.)
Đường rò phát sinh tự nhiên hoặc xảy ra thứ phát sau dẫn lưu áp xe quanh trực tràng. Hầu hết các lỗ rò bắt nguồn từ các hốc hậu môn trực tràng và lan đến da quanh hậu môn. Các nguyên nhân khác bao gồm
Ung thư
Chấn thương
Đường rò ở trẻ sơ sinh do bẩm sinh và thường gặp ở trẻ nam.
Rò trực tràng âm đạo có thể là thứ phát sau bệnh Crohn, chấn thương phụ khoa, xạ trị, hoặc ung thư.
Các triệu chứng và dấu hiệu của rò hậu môn trực tràng
Tiền sử tái phát áp xe hậu môn trực tràng sau đó là chảy dịch thành từng đợt hoặc liên tục. Chất dịch là mủ, huyết thanh-máu, hoặc cả hai. Có thể có đau nếu nhiễm trùng.
Khi kiểm tra kỹ có thể thấy một hoặc nhiều lỗ hở thứ cấp. Thường sờ thấy một đường giống sợi dây. Một ống dò được đưa vào đường dò có thể xác định được độ sâu, hướng và thường là lỗ chính.
Chẩn đoán rò hậu môn trực tràng
Đánh giá lâm sàng
Đôi khi soi hậu môn, soi đại tràng sigma hoặc soi đại tràng
Chẩn đoán rò hậu môn trực tràng bằng thăm khám. Soi hậu môn hoặc soi đại tràng sigma có thể được sử dụng để xem hình ảnh lỗ bên trong của đường rò. Nội soi đại tràng nên thực hiện sau đó nếu nghi ngờ bệnh Crohn (xem chẩn đoán bệnh Crohn).
Viêm tuyến mồ hôi mủ, xoang lông, xoang mủ ở da, và rò niệu quản phúc mạc cần phân biệt với rò do căn nguyên ẩn.
Điều trị lỗ rò hậu môn trực tràng
Nhiều thủ thuật ngoại khoa khác nhau
Điều trị nội khoa nếu do bệnh Crohn
Đôi khi, người ta sẽ thực hiện thủ thuật mở đường hoặc thủ thuật cắt toàn bộ đường rò, trong đó lỗ mở chính và toàn bộ đường dẫn sẽ được mở ra và chuyển thành dạng một cái “máng”. Cắt bỏ một phần cơ thắt nếu cần thiết. Đại tiện không tự chủ ở mức độ nào đó có thể xảy ra nếu một phần đáng kể của vòng cơ thắt bị tách ra (1).
Các phương pháp điều trị thay thế bao gồm nút sinh học và nhỏ keo fibrin vào đường rò, nhưng các thủ thuật này có tỷ lệ thành công thấp. Tạo vạt nội trực tràng nâng cao, một thủ thuật che lỗ mở bên trong của đường rò bằng vạt của mô lấy từ trực tràng, tránh cắt vào cơ thắt và có tốc độ lành thương hợp lý. Thủ thuật thắt đường rò giữa các cơ thắt (LIFT), trong đó đường rò được tách ra giữa các cơ thắt, là một phương pháp thay thế có khả năng bảo tồn khả năng kiểm soát đại tiểu tốt hơn.
Nếu bị tiêu chảy hoặc bị bệnh Crohn, không nên làm thủ thuật mở đường rò vì vết thương chậm lành và có khả năng gây đại tiện không tự chủ.
Đối với bệnh nhân bị bệnh Crohn, có thể dùng metronidazole, các kháng sinh thích hợp khác và các liệu pháp ức chế (xem điều trị bệnh Crohn). Infliximab có hiệu quả trong việc đóng các đường rò hậu môn do bệnh Crohngây ra.
Tài liệu tham khảo về điều trị
1. Gaertner WB, Burgess PL, Davids JS, et al. The American Society of Colon and Rectal Surgeons Clinical Practice Guidelines for the Management of Anorectal Abscess, Fistula-in-Ano, and Rectovaginal Fistula. Dis Colon Rectum. 2022;65(8):964-985. doi:10.1097/DCR.0000000000002473
