Viêm gan tối cấp là hội chứng hiếm gặp của hoại tử khối nhu mô gan nhanh chóng (thường trong vòng vài ngày hoặc vài tuần) và giảm kích thước gan (teo vàng cấp); bệnh thường xuất hiện sau lây nhiễm một số loại vi rút viêm gan cụ thể, viêm gan do rượu hoặc tổn thương gan do thuốc (DILI).
(Xem thêm Đánh giá bệnh nhân có rối loạn gan và Tổng quan về Viêm Gan Cấp tính.)
Viêm gan B đôi khi là nguyên nhân của viêm gan tối cấp, và có đến 50% trường hợp viêm gan B tối cấp có liên quan đến bội nhiễm vi rút viêm gan D. Viêm gan tối cấp ở bệnh nhân nhiễm vi rút viêm gan A là hiếm gặp nhưng có nhiều khả năng xảy ra hơn ở bệnh nhân đã có rối loạn gan trước đó. Đôi khi, vi rút viêm gan E gây viêm gan tối cấp, đặc biệt ở phụ nữ mang thai, có khả năng dẫn đến sẩy thai, suy gan và tử vong. Vai trò của vi rút viêm gan C vẫn còn chưa rõ ràng.
Viêm gan do rượu có thể gây ra suy gan tối cấp, nhưng hầu hết bệnh nhân đều có tiền sử uống nhiều rượu trong thời gian dài và do đó có thể có bệnh gan mạn tính âm thầm.
Thuốc (đặc biệt là acetaminophen) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm gan cấp tính ở Hoa Kỳ.
Triệu chứng và dấu hiệu của viêm gan tối cấp
Các triệu chứng của bệnh viêm gan tối cấp xuất hiện và tiến triển nặng rất nhanh. Tình trạng bệnh nhân nhanh chóng xấu đi vì bệnh não cửa chủ phát triển, tiến triển đến hôn mê và phù não trong thời gian vài ngày đến vài tuần. Bệnh đông máu thường là kết quả của suy gan hoặc đông máu nội mạch rải rác, và suy thận chức năng (hội chứng gan thận) có thể xuất hiện.
Tăng thời gian prothrombin (PT) hoặc tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế (INR), bệnh não cửa chủ, và đặc biệt suy thận là dấu hiệu báo điềm xấu.
Chẩn đoán viêm gan tối cấp
Đánh giá lâm sàng
Các xét nghiệm về gan
Đo PT/INR
Cần nghĩ đến viêm gan tối cấp nếu
Bệnh nhân bị bệnh cấp tính với triệu chứng vàng da mới xuất hiện, thay đổi nhanh chóng về tình trạng tâm thần, hoặc xuất huyết không rõ nguyên nhân.
Tình trạng của bệnh nhân bị bệnh gan đã biết xấu đi nhanh chóng.
Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để xác nhận chẩn đoán viêm gan tối cấp bao gồm xét nghiệm chức năng gan (ví dụ: aminotransferase, phosphatase kiềm) và các xét nghiệm khác để đánh giá chức năng gan (thời gian prothrombin/tỷ lệ chuẩn hóa quốc tế [PT/INR], bilirubin, albumin).
Các xét nghiệm vi rút viêm gan cấp tính A, B và C, cũng như một số vi rút khác (ví dụ: cytomegalovirus, vi rút Epstein-Barr, vi rút herpes simplex) được thực hiện để xác định xem vi rút có phải là nguyên nhân không.
Cần phải khai thác toàn bộ tiền sử dùng thuốc, bao gồm cả thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng thảo dược. Nồng độ acetaminophen trong huyết thanh nên được đo ở tất cả bệnh nhân nếu nghi ngờ ngộ độc acetaminophen.
Điều trị viêm gan tối cấp
Nucleoside hoặc chất tương tự nucleotide dạng uống
Đôi khi N-acetylcystein
Ghép gan
Chăm sóc y tế kỹ lưỡng, thường là trong đơn vị hồi sức tích cực, và điều trị tích cực các biến chứng giúp cải thiện kết quả điều trị của bệnh nhân viêm gan tối cấp.
Nếu viêm gan tối cấp do viêm gan B, điều trị bằng nucleoside hoặc chất tương tự nucleotide dạng uống có thể làm tăng khả năng sống sót.
N-Acetylcysteine là thuốc giải độc cho ngộ độc acetaminophen. Thuốc này hiệu quả nhất khi dùng trong vòng 8 giờ sau khi uống acetaminophen nhưng vẫn có thể có tác dụng trong trường hợp nhiễm độc acetaminophen mạn tính.
Tuy nhiên, ghép gan khẩn cấp đem lại khả năng sống sót cao nhất. Người trưởng thành thường không qua khỏi nếu không được ghép gan; trẻ em có khả năng sống sót cao hơn.
Bệnh nhân sống sót thường sẽ hồi phục hoàn toàn.
