Các dị vật dạ dày và ruột non

Những vật sắc nhọn nên được loại bỏ khi dị vật ở dạ dày vì nguy cơ gây thủng. Các vật tròn nhỏ (ví dụ, đồng xu) có thể theo dõi bình thường, thời gian theo dõi tùy thuộc vào bản chất của vật. Bệnh nhân nên quan sát phân của họ để phát hiện các vật đi ra ngoài theo con đường tự nhiên. Nếu không thấy dị vật trong phân, cần các phim chụp X-quang theo các khoảng thời gian 48 tiếng đến 72 tiếng và sau đó chụp lại theo các khoảng thời gian mỗi tuần một lần. Các vật thể sau đây cần được lấy bỏ bằng nội soi (1, 2):

• Pin gây ra các triệu chứng hoặc dấu hiệu tổn thương đường tiêu hóa.

• Pin hình trụ và pin đĩa còn ở trong dạ dày > 48 giờ mà không gây ra các dấu hiệu tổn thương ống tiêu hóa

• Những vật sắc nhọn trong dạ dày

• Dị vật có đường kính > 2,5 cm trong dạ dày

• Bất kỳ dị vật dạ dày nào vẫn còn trong dạ dày sau 3-4 tuần

• Bất kỳ nam châm trong tầm với của nội soi

Hầu hết các dị vật đã đi vào ruột non thường đi qua đường ruột mà không có vấn đề, ngay cả khi các dị vật đó mất vài tuần để ra khỏi đó. Chúng có xu hướng bị giữ lại ở gần chỗ uốn cong của phần đầu của tá tràng (đoạn tá tràng) và bằng cách thu hẹp vùng sinh lý trước van hồi manh tràng. Đôi khi các dị vật như que tăm hoặc xương cá vẫn nằm trong đường tiêu hóa trong nhiều năm, chỉ để hình thành một u hạt hoặc áp xe. Nuốt phải một nam châm duy nhất không có khả năng gây ra các biến chứng ở đường tiêu hóa, nhưng nuốt nhiều nam châm lại cực kỳ nguy hiểm vì các nam châm này có thể bị hút vào nhau qua các quai ruột, có thể dẫn đến hình thành lỗ rò, tắc nghẽn, hoại tử hoặc thủng (2).

Nội soi ruột hoặc nội soi có hỗ trợ bóng có thể được sử dụng để tiếp cận ruột non và có thể có vai trò trong việc điều trị dị vật ruột non ở một số bệnh nhân.

Nên cân nhắc phẫu thuật cắt bỏ đối với các vật ngắn, tù nằm ở ruột non, xa tá tràng nhưng không thay đổi vị trí trong hơn 1 tuần và không thể xử lý bằng nội soi và đối với những bệnh nhân có biểu hiện bị tắc ruột (1, 2).

Những bệnh nhân đã uống gói ma túy và có triệu chứng và dấu hiệu của nhiễm độc thuốc nên được điều trị nội khoa ngay lập tức. Cần chỉ định phẫu thuật nhanh chóng khi có nghi ngờ về độc tính giao cảm, tắc ruột, thủng, hoặc rò rỉ chất ma túy. Bệnh nhân không có triệu chứng nên được nhập viện và theo dõi chặt chẽ trong cơ sở hồi sức tích cực.

Loại bỏ bằng nội soi không khuyến nghị với các trường hợp nuốt gói ma túy và nguy cơ cao gây thủng gói. Một số bác sĩ lâm sàng ủng hộ việc rửa ruột bằng cách uống dung dịch polyethylene glycol là một chất rửa ruột làm tăng đào thải dị vật; một số người khác ủng hộ phẫu thuật lấy bỏ dị vật. Việc thực hành điều trị tốt nhất vẫn chưa rõ ràng (1, 2, 3).

1. 1. ASGE Standards of Practice Committee, Ikenberry SO, Jue TL, Anderson MA, et al: Management of ingested foreign bodies and food impactions. Gastrointest Endosc 73:1085–1091, 2011. doi: 10.1016/j.gie.2010.11.010

2. 2. Birk M, Bauerfeind P, Deprez PH, et al: Removal of foreign bodies in the upper gastrointestinal tract in adults: European Society of Gastrointestinal Endoscopy (ESGE) Clinical Guideline. Endoscopy 48(5):489–496, 2016. doi:10.1055/s-0042-100456

3. 3. Alfa-Wali M, Atinga A, Tanham M, Iqbal Q, Meng AY, Mohsen Y: Assessment of the management outcomes of body packers. ANZ J Surg 86(10):821–825, 2016. doi:10.1111/ans.13226