Đánh giá khớp vai

Giải phẫu khớp vai (xem phía trước).

Khám thực thể khớp vai bao gồm

• Nhìn

• Sờ khớp đánh giá dấu hiệu đau và nhiệt độ của khớp.

• Khám tầm vận động và kiểm tra sức mạnh

• Nghiệm pháp khám phát hiện dấu hiệu chèn ép

Cách khám khớp vai

Các video

Khám bước nhìn bao gồm quan sát hồng ban, biến dạng, tổn thương da, sẹo mổ và tính mất đối xứng khi so sánh với bên đối diện (gợi ý dấu hiệu teo cơ).

Bởi vì đau có thể lan từ các vùng khác đến các vùng quanh khớp vai, nên việc sờ nắn vai nên bao gồm cả các khớp mỏm vai, khớp cùng vai đòn và khớp ức đòn, mỏm quạ, xương đòn, mỏm cùng vai, bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai, gân cơ nhị đầu và các lồi củ lớn và lồi củ nhỏ của xương cánh tay (xem hình Giải phẫu khớp vai), cũng như xương bả vai và cổ. Khám cổ là một phần của khám khớp vai vì đau có thể lan từ cột sống cổ ra khớp vai (đặc biệt là bệnh lý rễ tủy cổ C5).

Tràn dịch khớp vai có thể gây ra chỗ phồng giữa mỏm quạ và đầu xương cánh tay. Nguyên nhân có thể bao gồm viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, viêm khớp nhiễm khuẩn cấp tính, khớp vai Milwaukee, viêm khớp do canxi pyrophosphat (giả gút) và các bệnh lý khớp khác.

Các dấu hiệu giảm tầm vận động, yếu, đau và các rối loạn bận động khác do tổn thương gân cơ chóp xoay có thể nhanh chóng được xác định bằng cách yêu cầu bệnh nhân cố gắng dạng và gập khớp vai hai bên lên quá đầu sau đó từ từ hạ thấp xuống. Các thao tác đối kháng đặc hiệu có thể giúp xác định gân nào bị ảnh hưởng. Nên đánh giá sức mạng và cảm giác:

• Cơ dưới gai và cơ tròn bé đánh giá bằng cách cho bệnh nhân xoay ngoài có đối kháng trong khi khuỷu gấp 90°; vị trí này cô lập chức năng của hai cơ trên ra khỏi tác động của cơ khác ví dụ như cơ delta. Bệnh nhân yếu trong các động tác của test khám chứng tỏ tổn thương chóp xoay (ví dụ rách hoàn toàn chóp xoay).

• Cơ trên gai được khám bằng cách yêu cầu bệnh nhân gấp khớp vai (cánh tay đưa ra trước) với ngón cái hướng xuống dưới, khuỷu tay duỗi thẳng hoàn toàn và cố gắng giữ ở tư thế này trong khi ngưới khám ấn cánh tay của bệnh nhân xuống (nghiệm pháp thùng rỗng hay Jobe).

• Cơ dưới vai được đánh giá bằng cách đưa bàn tay bên tổn thương ra sau lưng với mu tay để ở tư thế nghỉ tại vị trí thắt lưng dưới. Người khám nhấc bàn tay lên khỏi thắt lưng dưới. Bệnh nhân có thể giữ bàn tay không chạm da lưng (Gerber lift-off test).

Nghiệm pháp khám Apley đánh giá tầm vận động phối hợp của khớp vai bằng cách yêu cầu bệnh nhân cố gắng chạm vào xương bả vai bên đối diện: Bệnh nhân đưa tay quá đầu, vòng ra phía sau cổ và chạm đầu ngón tay vào xương bả vai đối diện để kiểm tra động tác dạng và xoay ngoài; đưa tay xuống dưới và ra sau lưng, mu tay ngang qua xương bả vai đối diện để kiểm tra động tác dạng và xoay trong.

Cân nhắc thực hiện các nghiệm pháp chèn ép nếu gây đau. Chúng bao gồm:

• Nghiệm pháp Neer được thực hiện để kiểm tra dấu hiệu chép gân mũ cơ quay dưới vòm cùng quạ. Khi thực hiện nghiệm pháp này, bệnh nhân dạng tay, cẳng tay thẳng, bàn tay để sấp, người khám đưa tay bệnh nhân lên trên quá đầu.

• Nghiệm pháp Hawkins cũng được thực hiện để kiểm tra dấu hiệu chèn ép. Nó được thực hiện bằng cách gập cánh tay (về phía trước) 90°, lật sấp khuỷu tay gập 90° và sau đó ép vai xoay (di chuyển bàn tay xuống dưới).