Chọc hút trên xương mu là lấy mẫu nước tiểu bằng cách sử dụng một cây kim chọc vào bàng quang ở vùng trên xương mu, thường là để lấy mẫu nước tiểu không bị ô nhiễm để nuôi cấy.
(Xem thêm Đặt ống thông bàng quang và Nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ em.)
Chỉ định đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Chọc hút trên xương mu được thực hiện khi không thể lấy được mẫu nước tiểu sạch và đặt ống thông bàng quang qua đường niệu đạo không thành công hoặc không thực hiện được. Chọc hút trên xương mu được thực hiện thường xuyên nhất ở trẻ em nhưng cũng có thể được thực hiện ở người lớn.
Có thể đặt ống thông trên xương mu khi cần đặt lưu ống thông tiểu. Thủ thuật này không được thảo luận thêm ở đây.
Chống chỉ định đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Chống chỉ định tuyệt đối
Nhiễm trùng da hoặc mô mềm* ở thành bụng trên bàng quang
* Viêm mô tế bào hoặc nhiễm trùng thành bụng đáng kể, không phải hăm tã hoặc chàm.
Chống chỉ định tương đối
Bàng quang hết nước tiểu
Các bất thường chính về sinh dục tiết niệu
Tình trạng chảy máu
Gan lách rất to
Phẫu thuật bụng trước đó
Các biến chứng khi đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Chọc hút trên xương mu thường an toàn. Các biến chứng có thể có bao gồm
Chảy máu
Nhiễm trùng
Thủng ruột (hiếm gặp, thường xảy ra ở những bệnh nhân bị chướng bụng do rối loạn tiêu hóa). Ở những bệnh nhân này, hướng dẫn của siêu âm có thể làm giảm nguy cơ thủng ruột.
Thiết bị đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Săng mổ và găng tay vô trùng
Một tấm lót thấm nước
Bôi dung dịch sát trùng (ví dụ: povidone-iodine, chlorhexidine) bằng que bôi, bông gòn hoặc miếng gạc
Lidocain (có hoặc không có epinephrine 1%), kim 25 gauge, ống tiêm 5 mL
Để hút nước tiểu, một ống tiêm 5 mL, kim tiêm 1,5 inch 22 gauge
Cốc vô trùng để lấy mẫu nước tiểu
Khăn lau để loại bỏ povidone-iodine sau khi làm thủ thuật
Băng vô trùng
Những cân nhắc bổ sung về đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Bàng quang phải tương đối đầy (xác nhận bằng khám thực thể và/hoặc siêu âm).
Giải phẫu liên quan đến đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Bàng quang nằm sau xương mu và trước tử cung ở trẻ gái và trước trực tràng ở trẻ trai.
Tư thế đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Bệnh nhân ở tư thế nằm ngửa, tư thế con ếch (khớp háng và đầu gối gập một phần, gót chân trên giường, khớp giạng thoải mái).
Mô tả từng bước về đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Xác định vị trí bàng quang bằng cách gõ và sờ hoặc sử dụng siêu âm.
Xác định vị trí điểm chọc kim, cách mép trên của xương mu về phía đầu ở đường giữa, từ 1 đến 2 cm.
Làm sạch khu vực từ xương mu cho đến rốn bằng dung dịch sát trùng. Bắt đầu tại vị trí chọc kim dự kiến và dùng chuyển động vòng tròn ra ngoài. Nếu sử dụng povidone-iodine, hãy làm sạch 3 lần sau đó để vùng da khô và loại bỏ iốt bằng tăm bông.
Để săng mổ vô trùng xung quanh vùng đó hoặc sử dụng săng mổ có lỗ thủng.
Tiêm thuốc gây tê cục bộ dưới da và vào lớp hạ bì tại vị trí chọc kim dự kiến.
Chọc kim 22 gauge lắp vào ống tiêm 5 mL vào vị trí tiếp cận theo chiều dọc thành bụng rộng khoảng 2 ngón tay phía trên xương mu ở đường giữa. (Động tác này thường hướng về phía mông từ 10° đến 20° so với phương thẳng đứng thực sự vì thành bụng ở trẻ em dốc xuống khớp xương mu.)
Hút nước tiểu trong khi đẩy kim. Nước tiểu sẽ xuất hiện trong ống tiêm.
Nếu không lấy được nước tiểu, rút kim đến mô dưới da nhưng không rút hoàn toàn. Sau đó chuyển hướng kim đến gần xương mu theo hướng đi xuống.
Cân nhắc sử dụng siêu âm xác định bàng quang để có dẫn hướng siêu âm thời gian thực. Đặt một nắp vô trùng lên đầu dò siêu âm. Đặt đầu dò trên thành bụng ngay vị trí chọc kim đã định. Theo dõi kim khi nó tiến qua thành bụng trước và vào bàng quang. Khi kim ở trong bàng quang, hút nước tiểu.
Sau khi lấy đủ nước tiểu, rút ống tiêm và kim tiêm.
Chăm sóc sau khi đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Đặt một miếng băng lên vị trí chọc kim.
Cảnh báo và các lỗi thường gặp khi đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Đái máu vi thể thường gặp sau thủ thuật; đái máu đại thể là không phổ biến.
Lời khuyên và thủ thuật đặt ống thông trên xương mu ở trẻ em
Thông thường trẻ có thể đi tiểu một cách tự nhiên do thủ thuật kích thích. Hãy chuẩn bị để lấy nước tiểu này trong một lọ đựng vô trùng.
Trong quá trình khám hoặc siêu âm trước khi làm thủ thuật, hãy tạo áp lực tối thiểu lên thành bụng để tránh kích thích són tiểu.
Nếu bàng quang xuất hiện một vùng giảm âm ở mỗi chiều 2 cm, thì có thể lấy được khoảng 2 mL nước tiểu.
Nếu không thể nhìn thấy bàng quang bằng siêu âm, có lẽ không có đủ nước tiểu do mất nước hoặc gần đây đã đi tiểu. Bù nước nếu tình trạng lâm sàng của bệnh nhân cho phép và siêu âm lại sau vài phút.
