Thông thường, trẻ tử vong ở bệnh viện hoặc khoa cấp cứu (1, 2). Tử vong có thể xảy ra sau một thời gian dài mắc bệnh, chẳng hạn như ung thư, hoặc xảy ra đột ngột và bất ngờ, chẳng hạn như sau khi bị thương, đột tử ở trẻ sơ sinh hoặc nhiễm trùng nặng.
Các gia đình thường thấy khó khăn khi phải đối mặt với thực tế về mặt cảm xúc và thực tế khi chăm sóc một trẻ bị bệnh nặng hoặc sắp chết. Chăm sóc giảm nhẹ nhi khoa, chăm sóc cuối đời hoặc cả hai có thể mang lại lợi ích đặc biệt cho trẻ bị bệnh nặng hoặc sắp chết và cho gia đình của trẻ (3, 4). Nhân viên chăm sóc giảm nhẹ và chăm sóc cuối đời có thể giải quyết các nhu cầu thực tế (ví dụ: kiểm soát đau, chăm sóc tạm thời cho gia đình) và cung cấp hỗ trợ về mặt tinh thần cho trẻ em và gia đình (5).
Cái chết của một đứa trẻ có thể khó khăn cho các gia đình để hiểu và chấp nhận. Đối với cha mẹ, con chết có nghĩa là họ phải từ bỏ những ước mơ và hy vọng dành cho con họ và tương lai mà họ kỳ vọng cho gia đình họ. Sự đau buồn có thể cũng có nghĩa là họ không thể đáp ứng được nhu cầu của các thành viên khác trong gia đình, kể cả những đứa trẻ khác. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể giúp đỡ họ trong quá trình này bằng cách có mặt để tư vấn cho gia đình đó và mang lại sự thoải mái bất cứ khi nào có thể (6, 7). Việc giới thiệu đến các chuyên gia sức khỏe tâm thần có kỹ năng làm việc với các gia đình có con tử vong có thể là điều phù hợp.
Sau cái chết của một đứa trẻ
Một số cha mẹ phản ứng với cái chết của con họ bằng cách nhanh chóng lên kế hoạch mang thai lần nữa. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có mối quan hệ hỗ trợ với cha mẹ đang đau buồn có thể cân nhắc việc ngăn cản việc mang thai nhanh như vậy. Lo lắng và sợ hãi về một mất mát khác có thể khiến cha mẹ khó có thể gắn bó với đứa con mới (8). Một đứa trẻ sinh ra sau khi đứa trẻ khác qua đời có nguy cơ bị hội chứng con thay thế hoặc hội chứng trẻ dễ bị tổn thương.
Trong hội chứng trẻ thay thế (còn được gọi bằng các thuật ngữ "động lực thay thế" hoặc "trẻ tiếp theo"), cha mẹ mong đợi đứa con mới chào đời để giảm bớt nỗi buồn và lấp đầy khoảng trống mà đứa con đã mất để lại và có thể trở nên thất vọng nếu họ vẫn không thể vượt qua nỗi đau mất mát. Những cảm xúc chưa được giải quyết này ảnh hưởng xấu đến khả năng gắn kết và nuôi dưỡng đứa con mới sinh của họ. Động lực thay thế rõ rệt trong gia đình có thể ảnh hưởng xấu đến lòng tự trọng, giá trị bản thân và cá tính của đứa trẻ sau này. Các bác sĩ nhi khoa và những người khác chăm sóc trẻ em nên theo dõi những tác động về mặt cảm xúc này và khuyến khích cha mẹ đi tư vấn khi cần thiết (9).
Trong hội chứng trẻ em dễ bị tổn thương, do mất mát trước đó, cha mẹ cho rằng trẻ mới sinh có nguy cơ bị các vấn đề về hành vi, phát triển hoặc y tế và cần được chăm sóc và bảo vệ đặc biệt để tránh nguy cơ gây hại cho trẻ (10).
Các bậc cha mẹ đang đau buồn vì mất một đứa con và cũng đang phải vật lộn với việc gắn bó với một đứa trẻ mới cần biết cảm giác của mình là bình thường. Nếu cảm xúc của họ không được thừa nhận như bình thường, cha mẹ và đứa trẻ có nguy cơ rối loạn sức khoẻ tâm thần. Việc mang thai tiếp theo, khi nào và nếu nó xảy ra, cha mẹ nên nhìn về tương lai và không nghĩ về quá khứ.
Cái chết của thành viên gia đình hoặc bạn bè của trẻ
Nhiều trẻ em trải qua cái chết của một người thân yêu. Cách trẻ em cảm nhận sự kiện đó (và do đó là phản ứng tốt nhất của cha mẹ và chuyên gia chăm sóc sức khỏe) bị ảnh hưởng bởi mức độ phát triển của trẻ. Trẻ em ở lứa tuổi mẫu giáo có thể hiểu biết giới hạn về cái chết. Nếu trẻ đã từng có trải nghiệm này với một vật nuôi trước đây thì trải nghiệm này có thể giúp được phần nào. Trẻ lớn hơn có thể hiểu được ciệc này dễ dàng hơn. Cái chết không nên được coi là đi ngủ và không bao giờ thức dậy vì trẻ em có thể sợ ngủ.
Ngọc trai & cạm bẫy
|
Cha mẹ nên thảo luận với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe về việc có nên cho trẻ em đến thăm trẻ em hoặc người lớn bị bệnh nặng hay không. Một số trẻ có thể bày tỏ mong muốn cụ thể đến thăm các thành viên gia đình hoặc bạn bè đang sắp chết. Trẻ cần được chuẩn bị đầy đủ cho một cuộc thăm như vậy để chúng biết điều gì sẽ xảy ra. Cũng như vậy, người lớn thường tự hỏi liệu có nên đưa trẻ em đến một đám tang hay không. Quyết định này nên được đưa ra với từng cá nhân khác nhau, với sự tham vấn của trẻ khi có thể. Khi trẻ em đi dự tang lễ, bạn thân hoặc người thân nên đi kèm với chúng để hỗ trợ suốt thời gian này, và trẻ em nên được phép rời đi nếu cần.
Tài liệu tham khảo
1. Nilsson S, Öhlén J, Nyblom S, Ozanne A, Stenmarker M, Larsdotter C. Place of death among children from 0 to 17 years of age: A population-based study from Sweden. Acta Paediatr. 2024;113(9):2155-2163. doi:10.1111/apa.17308
2. Gibson-Smith D, Jarvis SW, Fraser LK. Place of death of children and young adults with a life-limiting condition in England: a retrospective cohort study. Arch Dis Child. 2021;106(8):780-785. Xuất bản ngày 19 tháng 7 năm 2021. doi:10.1136/archdischild-2020-319700
3. Tatterton MJ, Fisher MJ, Storton H, Walker C. The role of children's hospices in perinatal palliative care and advance care planning: The results of a national British survey. J Nurs Scholarsh. 2023;55(4):864-873. doi:10.1111/jnu.12866
4. Bogetz JF, Anderson A, Holland M, Macauley R. Pediatric Hospice and Palliative Care Services and Needs Across the Northwest United States. J Pain Symptom Manage. 2022;64(1):e7-e14. doi:10.1016/j.jpainsymman.2022.02.015
5. Linebarger JS, Johnson V, Boss RD, et al. Guidance for Pediatric End-of-Life Care. Pediatrics. 2022;149(5):e2022057011. doi:10.1542/peds.2022-057011
6. Wender E, The Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health. Supporting the family after the death of a child. Pediatrics. 2021;130(6):1164–1169. doi:10.1542/peds.2012-2772
7. Schonfeld DJ, Demaria T, AAP Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health, Disaster Preparedness Advisory Council. Supporting the grieving child and family. Pediatrics. 2016;138(3):e20162147. doi:10.1542/peds.2016-2147
8. Mills TA, Ricklesford C, Cooke A, Heazell AE, Whitworth M, Lavender T. Parents' experiences and expectations of care in pregnancy after stillbirth or neonatal death: a metasynthesis. BJOG. 2014;121(8):943-950. doi:10.1111/1471-0528.12656
9. Vollmann SR. A legacy of loss: stories of replacement dynamics and the subsequent child. Omega (Westport). 2014;69(3):219-247. doi:10.2190/OM69.3.a
10. Schmitz K. Vulnerable Child Syndrome. Pediatr Rev. 2019;40(6):313-315. doi:10.1542/pir.2017-0243
Thông tin thêm
Sau đây là một số nguồn tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Xin lưu ý rằng Cẩm nang không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này.
Các nguồn này cung cấp thông tin về hỗ trợ cho cha mẹ, người chăm sóc và anh chị em sau khi một trẻ tử vong:
