Bệnh do Cystoisosporium là bệnh nhiễm trùng đơn bào Cystoisospora belli (trước đây được gọi là Isospora belli). Các triệu chứng bao gồm biểu hiện ở đường tiêu hóa là tiêu chảy tóe nước và các triệu chứng toàn thân. Chẩn đoán bằng xét nghiệm tìm nang trứng đặc trưng phân hoặc bệnh phẩm sinh thiết ruột Điều trị bằng trimethoprim/sulfamethoxazole. Điều trị thường bằng trimethoprim/sulfamethoxazole.
(Xem thêm Tổng quan về nhiễm trùng ký sinh trùng đơn bào đường ruột và Microsporidia.)
Cystoisosporiasis gây ra bởi các động vật đơn bào coccidian nội bào bắt buộc lây nhiễm vào các tế bào biểu mô ruột. Bệnh lây truyền qua đường phân-miệng qua thức ăn hoặc nước bị nhiễm phân của người bị nhiễm bệnh. Cystoisosporiasis xảy ra trên toàn thế giới và phổ biến nhất ở vùng khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới Người dân và khách du lịch đến các vùng lưu hành có nguy cơ cao. Người dân và khách du lịch đến các vùng lưu hành có nguy cơ cao.
Hình ảnh từ Thư viện Hình ảnh Y tế Công cộng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh.
Chu kỳ phát triển của C. belli tương tự như Cryptosporidium, ngoại trừ nang trứng trong phân không có bào tử. Do đó, khi nang trứng ở trong phân mới ra ngoài không có nguy cơ lây nhiễm, do đó nhiễm bệnh do tiếp xúc trực tiếp qua đường phân - miệng không thể xảy ra. Các nang noãn cần vài ngày đến vài tuần trong môi trường để tạo bào tử và do đó, việc lây truyền trực tiếp từ người sang người là khó xảy ra. Bào tử nang từ thực phẩm hoặc nước ô nhiễm được nuốt vào và thoát vỏ giải phóng ra các thoa trùng ở đường tiêu hóa. Cácthoa trùng xâm nhập vào các tế bào biểu mô của ruột non, nhân lên, và trưởng thành và phát triển thành các nang trứng, tiếp tục được bài xuất qua phân.
Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh do Cystoisospora
Triệu chứng chính là tiêu chảy đột ngột, tóe nước không lẫn máu, sốt và đau quặn bụng, buồn nôn, chán ăn, mệt mỏi, và sút cân. Ở bệnh nhân hệ miễn dịch bình thường bệnh thường tự khỏi nhưng có thể kéo dài vài tuần.
Ở những người suy giảm miễn dịch trung gian qua tế bào như bị AIDS, nhiễm Cystoisospora có thể gây ra tình trạng bệnh kéo dài như tiêu chảy nặng và trầm trọng, sụt cân, khó chữa khỏi giống như nhiễm Cryptosporidium.
Chẩn đoán bệnh do Cystoisospora
Xét nghiệm phân bằng kính hiển vi
Chẩn đoán cystoisosporiasis bằng cách phát hiện các nang noãn thông qua xét nghiệm phân bằng kính hiển vi. Kỹ thuật nhuộm Ziehl-Neelsen hoặc nhuộm phân bằng phương pháp acid- fast Kinyoun tìm nang trứng của Cyclospora và Cystoisospora. Nang trứng của Cyclospora và Cystoisospora có thể tự phát ra ánh sáng huỳnh quang. Cystoisospora nang trứng lớn hơn Cyclospora và Cryptosporidium noãn bào, có hình elip, và có thể chứa một hoặc hai bào tương bào.
Vì nang trứng thải ra ngoài có thể không liên tục nên cần lấy nhiều mẫu phân chẩn đoán (≥ 3).
Chẩn đoán bệnh đôi khi chỉ là phát hiện các giai đoạn phát triển của ký sinh trùng nội bào trong mảnh sinh thiết ruột non.
Trong bệnh Cystoisosporiasis, trong phân có thể có các tinh thể Charcot-Leyden (tinh thể lục giác, nhọn hai đầu và thường có đầu nhọn như pha lê) hình thành từ bạch cầu ưa aicd.
Cystoisosporiasis có thể dẫn đến tăng bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi.
Điều trị bệnh do Cystoisospora
Trimethoprim/sulfamethoxazole
Phương pháp điều trị bệnh Cystoisospora là dùng liều gấp đôi trimethoprim/sulfamethoxazole Uống (TMP/SMX): 160 mg TMP và 800 mg SMX x 2 lần/ngày trong 7 đến 10 ngày đối với nhiễm cyclospora và 10 ngày khi nhiễm Cystoisospora. Trẻ em: 5 mg/kg TMP và 25 mg/kg SMX uống 2 lần/ngày kéo dài giống như người lớn.
Với bệnh nhân AIDS, phải dùng liều cao và kéo dài hơn nếu cần, và điều trị nhiễm trùng cấp tính cùng với liệu pháp điều trị ức chế virus lâu dài. Điều trị cơ bản và tối ưu hóa thuốc kháng virus là rất quan trọng.
Đối với bệnh sán lá gan lớn, bệnh nhân dị ứng với (hoặc không dung nạp) TMP/SMX có thể được điều trị bằng pyrimethamine. Liều dùng hàng ngày của pyrimethamine là 50 đến 75 mg đường uống cho người lớn. Để giúp ngăn ngừa sự ức chế tủy xương, bệnh nhân được điều trị bằng pyrimethamine được cho leucovorin, còn được gọi là axit folinic. Liều hàng ngày cho người lớn là 10 đến 25 mg đường uống.
Uống Ciprofloxacin 500mg x 2 lần/ngày trong 7 ngày điều trị nhiễm Cystoisospora hiệu quả thấp hơn TMP/SMX.
Phòng bệnh bằng cách rửa tay và thực phẩm và nước uống. Ở những vùng lưu hành, nên đun sôi nước hoặc khử trùng bằng clo, tránh dùng trái cây chưa gọt vỏ và nấu chín kỹ rau củ. Khuyến cáo chi tiết về du lịch quốc tế có tại trang web của Centers for Disease Control and Prevention (CDC) Yellow Book.
