Các thiết bị trị liệu và trợ giúp

TheoZacharia Isaac, MD, Brigham and Women's Hospital
Đã xem xét/Đã chỉnh sửa Thg 11 2023

    Dụng cụ chỉnh hình giúp hỗ trợ cho khớp, dây chằng, gân, cơ và xương bị tổn thương. Hầu hết chúng đều được tùy chỉnh theo nhu cầu của bệnh nhân và theo cấu tạo giải phẫu. Dụng cụ chỉnh hình được thiết kế đi vừa giày, gây di chuyển trọng tâm của bệnh nhân sang các phần khác nhau trên bàn chân, nhằm bù lại các tổn thương chức năng, ngăn ngừa hình thành dị dạng hoặc thương tật, giúp chịu trọng lực, giảm đau và trợ giúp bệnh nhân. Dụng cụ chỉnh hình thường rất đắt và không được bảo hiểm chi trả.

    Bảng
    Bảng

    Dụng cụ hỗ trợ đi lại bao gồm khung tập đi, nạng và gậy (xem hình Điều chỉnh chiều cao của gậy). Chúng giúp chịu trọng lực, thăng bằng, hoặc cả hai. Mỗi thiết bị đều có ưu và nhược điểm, đồng thời có nhiều dạng mẫu mã khác nhau. Sau khi đánh giá bệnh nhân, bác sĩ nên chọn loại dụng cụ vừa có tính ổn định, vừa giúp bệnh nhân thoải mái nhất (xem bảng Hỗ trợ di chuyển). Các bác sĩ nên biết cách lắp nạng (xem hình Lắp nạng). Việc kê đơn các dụng cụ trợ giúp nên càng cụ thể càng tốt.

    Xe lăn trợ giúp di chuyển cho bệnh nhân không tự đi bộ được. Một số mẫu xe lăn được thiết kế dưới dạng tự vận hành, giúp tạo sự ổn định cho việc di chuyển trên các bề mặt gồ ghề và lên xuống bậc thang. Một số mẫu xe lăn khác cần người trợ giúp phải đẩy từ phía sau, tốc độ và độ ổn định của chúng thấp hơn. Có rất nhiều mẫu xe lăn với các tính năng khác nhau. Những bệnh nhân liệt hai chi dưới có thể lực và cơ lực nửa người trên tốt có thể sử dụng các loại xe lăn thể thao. Các loại xe lăn một tay hoặc xe lăn nửa người tỏ ra phù hợp với những bệnh nhân liệt nửa người có khả năng điều hợp tốt. Nếu bệnh nhân còn rất ít hoặc không còn cơ lực hai chi trên, có thể sử dụng loại xe lăn có động cơ. Xe lăn dành cho bệnh nhân liệt tứ chi có thể có bộ điều khiển cằm hoặc miệng (nhấp và hít) và tích hợp máy thở.

    Xe scooter là loại xe chạy bằng pin, có tay lái hoặc thanh điều chỉnh, có khả năng kiểm soát tốc độ, có thể di chuyển về phía trước và đi giật lùi. Có thể sử dụng loại xe này trên các bề mặt cứng, nâng lên hoặc dốc xuống nhưng không thể sử dụng trên các bậc thềm hoặc bậc thang. Xe scooter rất hữu ích với những người có thể đứng và đi bộ những quãng ngắn (di chuyển đến và đi khỏi xe tay ga), nhưng thiếu cơ lực và/hoặc sức bền để đi những quãng xa hơn.

    Chân giả là các bộ phận cơ thể nhân tạo, phổ biến nhất là các chi được thiết kế để thay thế các chi dưới hoặc chi trên sau khi cắt cụt (xem Phục hồi chức năng chi giảcắt cụt chân). Những tiến bộ về mặt kỹ thuật đã giúp cải thiện các bộ phận chi giả rất nhiều cả trên phương diện thoải mái, lẫn tác dụng hoạt động chức năng. Các bộ phận chi giả có thể được thay đổi về mặt thẩm mỹ nhằm giúp chúng nhìn tự nhiên hơn. Chuyên viên phục hình nên tham gia từ giai đoạn sớm nhằm giúp bệnh nhân có hiểu biết về nhiều lựa chọn trong thiết kế bộ phận chi giả, từ đó đáp ứng yêu cầu về an toàn chung cũng như các yêu cầu của riêng bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân dự kiến có thể có mức phục hồi chức năng đáng kể. Vận động trị liệu nên được bắt đầu trước khi có chi giả, và nên tiếp tục cho đến khi bệnh nhân có thể hoạt động chức năng với chi giả. Một số bệnh nhân dường như không thể dung nạp được chi giả, hoặc không thể hoàn thành các bài tập phục hồi chức năng cần phải sử dụng thành thục chi giả.

    (Xem thêm Tổng quan về Phục hồi chức năng.)

    Khớp nạng nách

    Bệnh nhân nên đi những loại giày mình thường đi, đứng thẳng, nhìn thẳng về phía trước, hai vai thả lỏng. Để lắp đúng, phần cuối mỗi bên nạng nên được đặt cách cạnh giày khoảng 5 cm và trước ngón cái khoảng 15 cm, chiều dài của nạng nên được điều chỉnh để phần đỉnh nạng nằm dưới đùi khoảng 2 đến 3 chiều rộng ngón tay (khoảng 5 cm). Tay cầm nên được điều chỉnh sao cho khuỷu tay ở tư thế gấp từ 20 đến 30°.

    Chiều cao chính xác của gậy chống tập đi

    Bàn tay/chiều cao của gậy chống tập đi phải ngang với người chạy ngang lớn hơn một bên, dẫn đến khả năng gập khuỷu tay khoảng 20 đến 30°. Gậy chống tập đi phải được cầm ở tay đối bên với hông bị ảnh hưởng. Gậy chống tập đi có thể được cầm ở một trong hai bên để giảm đau đầu gối, dựa trên sự an toàn và sở thích của bệnh nhân.