Bạo lực gia đình bao gồm lạm dụng về thể chất, tình dục và tâm lý giữa những người sống cùng nhau, bao gồm cả bạn tình, cha mẹ hoặc người giám hộ và con cái, con cái và ông bà, anh chị em ruột. Bạo lực gia đình bao gồm bạo lực với bạn tình (IPV), đề cập đến sự lạm dụng về thể chất, tình dục hoặc tâm lý của bạn tình hoặc vợ/chồng hiện tại hoặc trước đây.
(Xem thêm Ngược đãi trẻ em và Ngược đãi Người già.)
Bạo lực gia đình là một vấn đề phổ biến. Tại Hoa Kỳ từ năm 2003 đến năm 2012, bạo lực gia đình chiếm 21% tổng số tội phạm bạo lực, với 15% số tội phạm bạo lực là bạo lực với bạn tình (1). Bạo lực gia đình là một vấn đề phổ biến. Trên toàn cầu, trung bình, cứ 11 phút thì có một phụ nữ hoặc một cô gái bị ai đó trong chính gia đình mình giết hại; 47.000 phụ nữ và các cô gái đã bị một bạn tình thân thiết hoặc một thành viên trong gia đình giết hại vào năm 2020 (2).
Trong đại dịch COVID-19, bạo lực gia đình trở nên phổ biến hơn ở nhiều quốc gia. Các lý do có thể bao gồm căng thẳng do mất thu nhập và mất liên lạc với người khác. Ngoài ra, những người bị lạm dụng thường không thể trốn đến nơi trú ẩn hoặc nơi an toàn khác (7).
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Khảo sát Quốc gia về Đối tác Thân mật và Bạo lực Tình dục cho thấy, trong cuộc đời của họ, 47% số nữ giới và 44% số nam giới bị bạn tình thân thiết rình rập, bạo lực thể chất và/hoặc bạo lực tình dục; phụ nữ có nhiều khả năng bị bạo lực thể chất nghiêm trọng hoặc bạo lực quan hệ tình dục (3). Bạo lực với bạn tình xảy ra ở mọi lứa tuổi, chủng tộc và sắc tộc. Bạo lực gia đình phổ biến ở nữ đồng tính nữ và song tính, nam đồng tính nam và song tính cũng như người chuyển giới cũng như trong dân chúng nói chung. (4). Nữ giới có nhiều khả năng bị bạn tình giết hơn nam giới; vào năm 2021, 34% số nạn nhân giết người và giết người do bạn tình giết người so với 6% số nạn nhân nam (5). Nguy cơ đặc biệt cao nếu thủ phạm có súng (6).
Ngược đãi về mặt thể chất là hình thức rõ ràng nhất của bạo lực gia đình. Nó có thể bao gồm đánh, tát, đá, đấm, bẻ xương, kéo tóc, đẩy, và bẻ tay. Nạn nhân có thể bị tước đoạt thức ăn hoặc giấc ngủ. Vũ khí, như súng hoặc dao, có thể được sử dụng để đe dọa hoặc gây thương tích.
Hành hung tình dục cũng phổ biến: nhiều phụ nữ bị hành hung về thể xác bởi bạn tình cũng bị bạn tình hành hung về tình dục. Tấn công tình dục là bất kỳ hình thức tiếp xúc hoặc hoạt động tình dục nào mà một người không đồng ý. Tấn công tình dục bao gồm việc sử dụng các mối đe dọa hoặc vũ lực để ép buộc quan hệ tình dục và bao gồm việc chạm, ôm hoặc hôn không mong muốn cũng như tấn công tình dục.
Ngược đãi tâm lý có thể còn phổ biến hơn cả lạm dụng thể chất và có thể xảy ra trước hoặc xảy ra cùng lúc. Ngược đãi tâm lý bao gồm bất kỳ hành vi phi vật chất nào làm suy yếu hoặc coi thường nạn nhân hoặc khiến thủ phạm có thể kiểm soát nạn nhân. Ngược đãi tâm lý có thể bao gồm
Ngôn ngữ
Cô lập xã hội
Kiểm soát tài chính
Thông thường, thủ phạm sử dụng ngôn ngữ để hạ thấp, hạ nhục, làm nhục, hăm dọa hoặc đe dọa nạn nhân ở nơi riêng tư hoặc nơi công cộng. Thủ phạm có thể lạm dụng về mặt tình cảm nạn nhân để nạn nhân bắt đầu đặt câu hỏi về cảm xúc, bản năng và sự tỉnh táo của chính họ (thao túng) và có thể khiến nạn nhân cảm thấy tội lỗi hoặc chịu trách nhiệm về mối quan hệ lạm dụng.
Người gây bạo lực có thể cố gắng cô lập một phần hoặc hoàn toàn nạn nhân bằng cách kiểm soát nạn nhân tiếp cận với bạn bè, người thân, và những người khác. Kiểm soát có thể bao gồm việc cấm liên lạc trực tiếp, bằng văn bản, điện thoại, hoặc e-mail với người khác. Người gây bạo lực có thể dụ nạn nhân để họ nghĩ rằng những người khác không thể hoặc sẽ không giúp đỡ, hoặc sử dụng sự ghen tuông để biện minh cho hành động này. Người gây bạo lực cũng có thể ngăn không cho nạn nhân tiếp cận với chăm sóc y tế.
Thông thường, thủ phạm giữ lại tiền để kiểm soát nạn nhân. Nạn nhân có thể bị thủ phạm tước đoạt phần lớn hoặc toàn bộ số tiền của họ. Thủ phạm có thể duy trì sự kiểm soát bằng cách ngăn chặn nạn nhân kiếm việc làm, bằng cách giấu thông tin về tài chính của họ và bằng cách lấy tiền.
Sau một vụ ngược đãi, thủ phạm có thể xin lỗi và hứa sẽ thay đổi và chấm dứt hành vi ngược đãi. Tuy nhiên, thông thường, ngược đãi vẫn tiếp tục và thường leo thang.
Các đợt bùng phát bạo lực của thủ phạm có xu hướng theo từng giai đoạn và không thể đoán trước được. Do đó, các nạn nhân có thể sống trong nỗi sợ hãi gần như thường trực về đợt bùng phát tiếp theo.
Theo dõi là một kiểu chú ý và tiếp xúc lặp đi lặp lại, không mong muốn của một đối tác gây ra nỗi sợ hãi hoặc lo ngại về sự an toàn của chính họ hoặc sự an toàn của một người nào đó gần gũi với nạn nhân. Theo dõi có thể bao gồm
Các cuộc gọi điện thoại, email, tin nhắn không mong muốn thông qua phương tiện truyền thông xã hội, thư hoặc quà tặng (ví dụ: hoa)
Quan sát, theo dõi hoặc theo dõi nạn nhân từ xa
Xâm nhập vào nhà, nơi làm việc hoặc trường học của nạn nhân
Thủ phạm có thể sử dụng công nghệ (ví dụ: trang web truyền thông xã hội, điện thoại) để đăng video hoặc theo dõi nạn nhân và theo dõi, cô lập, trừng phạt, đe dọa và/hoặc làm nhục nạn nhân (8, 9). Ngoài ra, thủ phạm có thể giám sát thiết bị của nạn nhân mà nạn nhân thường không hề biết.
Thuật ngữ liên quan đến những người đã trải qua ngược đãi gia đình khác nhau. Thuật ngữ "nạn nhân" là một thuật ngữ được sử dụng bởi hệ thống tư pháp hình sự và cũng thường được sử dụng cho người hiện đang hoặc gần đây đã bị ngược đãi. Thuật ngữ "người sống sót" thường được sử dụng để chỉ một người đã hồi phục. Các bác sĩ lâm sàng nên hỏi bệnh nhân về các thuật ngữ họ thích (xem RAINN [Rape, Abuse & Incest National Network]: Key Terms and Phrases and Women Against Abuse: The Language We Use).
Tài liệu tham khảo chung
1. Truman JL, Morgan RE, BJS statisticians: Nonfatal domestic violence, 2003-2012. U.S. Department of Justice, Office of Justice Programs, Bureau of Justice Statistics. Accessed January 2024.
2. United Nation Office on Drugs and Crime (UNDOC): Killings of women and girls by their intimate partner or other family members. Global estimated 2020. Dữ liệu 3 quan trọng [Internet] 2021. Truy cập tháng 1 năm 2024.
3. Leemis R.W., Friar N., Khatiwada S., Chen M.S., et al: The National Intimate Partner and Sexual Violence Survey: 2016/2017 Report on Intimate Partner Violence. National Center for Injury Prevention and Control, Centers for Disease Control and Prevention; Atlanta, GA, USA: 2022.
4. Brown TNT,, Herman JL: Intimate partner violence and sexual abuse among LGBT people: A review of existing research. Williams Institute, 2015. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2022.
5. FBI Bureau of Justice Statistics: Female Murder Victims and Victim-Offender Relationship, 2021 (tháng 12 năm 2022). Truy cập tháng 1 năm 2024.
6. Campbell JC, Webster D, Koziol-McLain J, et al: Risk factors for femicide in abusive relationships: results from a multisite case control study. Am J Public Health 93(7):1089-1097, 2003 doi:10.2105/ajph.93.7.1089
7. Noman AHM, Griffiths MD, Pervin S, et al: The detrimental effects of the COVID-19 pandemic on domestic violence against women. J Psychiatr Res 134:111–112, 2021 doi: 10.1016/j.jpsychires.2020.12.057
8. Woodlock D: The abuse of technology in domestic violence and stalking. Violence Against Women 23 (5):584–602, 2017. doi: 10.1177/1077801216646277
9. Henry N, Powell A: Technology-facilitated sexual violence: A literature review of empirical research. Trauma, Violence, & Abuse 19 (2), 195–208, 2018 doi: 10.1177/1524838016650189
Ảnh hưởng của bạo lực gia đình
Một người bị bạo lực gia đình có thể bị thương tích về thể chất. Thương tích cơ thể có thể bao gồm vết thâm tím, mắt bầm đen, vết cắt, vết trầy xước, xương bị gãy, răng bị rụng và bỏng. Thương tích có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng lao động của nạn nhân, có thể dẫn đến mất thu nhập. Chấn thương cũng như tình trạng bị ngược đãi có thể khiến nạn nhân xấu hổ, khiến họ bị cô lập với gia đình và bạn bè. Nạn nhân cũng có thể phải di chuyển thường xuyên – gánh nặng tài chính – để trốn thoát thủ phạm. Đôi khi thủ phạm giết chết nạn nhân.
Do bạo lực gia đình, nhiều người sống sót phát triển các tình trạng về sức khỏe tâm thần. Những vấn đề như vậy bao gồm rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), rối loạn sử dụng chất kích thích, lo lắng và trầm cảm. Lạm dụng thể chất thường liên quan đến các vấn đề tâm lý nặng hơn (1). Ngay cả khi tình trạng ngược đãi về thể chất giảm bớt, ngược đãi về tâm lý vẫn thường tiếp diễn, nhắc nhở nạn nhân rằng họ có thể bị ngược đãi về thể chất bất cứ lúc nào. Nạn nhân có thể cảm thấy rằng ngược đãi về tâm lý còn tai hại hơn ngược đãi về thể chất.
Tài liệu tham khảo về tác động
1. Coker AL, Davis KE, Arias I, et al: Physical and mental health effects of intimate partner violence for men and women. Am J Prev Med 23(4):260-268, 2002 doi:10.1016/s0749-3797(02)00514-7
Đánh giá bạo lực gia đình
Bệnh sử và khám lâm sàng
Bác sĩ lâm sàng có thể nghi ngờ bạo lực gia đình dựa trên thương tích, các triệu chứng không nhất quán hoặc khó hiểu, và/hoặc hành vi của nạn nhân và/hoặc đối tác (ví dụ, một đối tác không muốn để lại một mình với bác sĩ lâm sàng). Hoặc nạn nhân có thể báo cáo việc ngược đãi đó.
Nếu bác sĩ lâm sàng nghi ngờ bạo lực gia đình, họ có thể nhẹ nhàng hỏi bệnh nhân về mối quan hệ của họ với bạn tình hoặc với những người khác sống trong nhà của họ. Nhiều chuyên gia khuyên các bác sĩ nên sàng lọc tất cả bệnh nhân bạo lực gia đình bằng cách đặt câu hỏi cụ thể.
Các bác sĩ lâm sàng cũng nên cố gắng xác định xem liệu nạn nhân có thể trở về nhà an toàn hay không trước khi rời cơ sở chăm sóc sức khỏe. An toàn là nghi ngờ trong các trường hợp sau:
Nạn nhân đã đe dọa rời khỏi mối quan hệ (thường gặp nhất là do việc giết phụ nữ) (1, 2).
Bạo lực ngày càng gia tăng về nguy cơ bị thương hoặc tử vong (ví dụ: các cuộc tấn công leo thang liên quan đến nghẹt sặc).
Đối tác có quyền truy cập vào vũ khí.
Đối tác đã đe dọa sẽ giết hoặc làm bị thương nạn nhân.
Nếu nghi ngờ bạo lực gia đình, bác sĩ lâm sàng nên cung cấp thông tin về các nguồn lực để giúp đỡ. Nếu xác nhận bạo lực gia đình, các bác sĩ lâm sàng có thể được yêu cầu ghi lại bằng chứng ngược đãi, thường bằng cách chụp ảnh các vết thương. Tài liệu này có thể được sử dụng để hỗ trợ cho một trường hợp hợp pháp chống lại thủ phạm. Luật về báo cáo bạo lực gia đình khác nhau tùy theo tiểu bang và đôi khi tùy theo loại bác sĩ lâm sàng (xem MandatedReporter.com).
Tài liệu tham khảo đánh giá
1. Auchter, B: Men who murder their families: what the research tells us. NIJ Journal, No. 266 (tháng 6 năm 2010), pp. 10–12
2. Nicolaidis C, Curry MA, Ulrich Y, et al: Could we have known? A qualitative analysis of data from women who survived an attempted homicide by an intimate partner. J Gen Intern Med 18(10):788-794, 2003 doi:10.1046/j.1525-1497.2003.21202.x
Quản lý bạo lực gia đình
Trong trường hợp bạo lực gia đình, việc xem xét quan trọng nhất là an toàn. Trong một vụ bạo lực, nạn nhân nên cố gắng di chuyển ra khỏi khu vực mà họ có thể bị mắc kẹt hoặc trong đó thủ phạm có thể lấy được vũ khí, chẳng hạn như nhà bếp, mặc dù việc làm như vậy có thể không thực hiện được. Nếu có thể, nạn nhân nên nhanh chóng gọi dịch vụ cấp cứu hoặc cảnh sát và rời khỏi nơi cư trú. Nạn nhân cần phải được điều trị vết thương và ghi lại bằng hình ảnh. Họ nên dạy con cái họ đừng đánh nhau và thời điểm và cách như thế nào để gọi nhờ giúp đỡ.
Xây dựng một kế hoạch an toàn là rất quan trọng. Nó nên bao gồm nơi đến để được giúp đỡ, cách để có trốn thoát, và cách để truy cập tiền. Nạn nhân cũng cần phải làm và giấu bản sao các văn bản chính thức (như giấy khai sinh của trẻ, thẻ an sinh xã hội, thẻ bảo hiểm và số tài khoản ngân hàng). Họ nên giữ một túi ngủ qua đêm trong trường hợp họ cần phải bỏ đi một cách nhanh chóng.
Đôi khi giải pháp duy nhất là rời bỏ vĩnh viễn mối quan hệ bạo lực vì bạo lực gia đình tiếp tục, đặc biệt là trong số những thủ phạm hung hăng. Ngoài ra, ngay cả khi tình trạng ngược đãi về thể chất giảm đi thì tình trạng ngược đãi về tâm lý vẫn có thể tồn tại. Quyết định bỏ đi không đơn giản và dễ dàng. Nạn nhân thường cảm thấy không thể thoát khỏi một mối quan hệ bạo lưc vì nhiều lý do, bao gồm cả sự sợ trả đũa và lệ thuộc kinh tế vào kẻ ngược đãi.
Sau khi thủ phạm biết rằng nạn nhân đã quyết định rời đi, nguy cơ bị thiệt hại nghiêm trọng và tử vong là rất cao. Tại thời điểm này, nạn nhân nên thực hiện các bước bổ sung để bảo vệ bản thân và con cái của họ — ví dụ, bằng cách xin lệnh cấm hoặc lệnh bảo vệ (mặc dù lệnh đó không đảm bảo an toàn).
Tại Hoa Kỳ, trợ giúp có sẵn thông qua các nơi trú ẩn cho những người sống sót sau bạo lực gia đình (bao gồm cả những người trong cộng đồng LGBTQ+), các nhóm hỗ trợ, tòa án và đường dây nóng quốc gia (1-800-799-SAFE hoặc, đối với TTY, 1-800-787-3224). Đường dây trợ giúp chống bạo lực gia đình quốc gia cũng có các tùy chọn trò chuyện nếu nạn nhân không thể thực hiện cuộc gọi thoại.
Những điểm chính
Bạo lực gia đình bao gồm ngược đãi về thể chất, tình dục và tâm lý giữa những người sống cùng nhau, bao gồm cả bạn tình, cha mẹ hoặc người giám hộ và trẻ em và anh chị em ruột.
Chấn thương về thể chất, các vấn đề tâm lý, sự cô lập với xã hội, mất việc làm, khó khăn về tài chính và thậm chí tử vong có thể xảy ra.
Giữ an toàn-ví dụ như, có kế hoạch trốn chạy-là một sự cân nhắc quan trọng nhất.
Vì bạo lực gia đình có xu hướng tiếp diễn, đôi khi giải pháp duy nhất là thoát khỏi mối quan hệ bạo lực vĩnh viễn, điều này đòi hỏi sự chuẩn bị và các biện pháp phòng ngừa đặc biệt để đảm bảo an toàn.
Thông tin thêm
Sau đây là các tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng CẨM NANG không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này.
The National Intimate Partner and Sexual Violence Survey: Trang web này cung cấp dữ liệu quốc gia và tiểu bang mới nhất và toàn diện nhất từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh về mức độ phổ biến trên toàn quốc của bạo với lực bạn tình, bạo lực tình dục và rình rập giữa phụ nữ và nam giới ở Hoa Kỳ và theo dõi các xu hướng theo thời gian; các báo cáo đặc biệt cung cấp thêm thông tin hoặc các phân tích chuyên sâu về một chủ đề cụ thể.
National Domestic Violence Helpline: Thông tin về đường dây nóng bạo lực gia đình và trực tiếp, dịch vụ trò chuyện trực tuyến dành cho nạn nhân, người sống sót, và bạn bè và thành viên gia đình, những người quan tâm đến sự an toàn của người thân
